Verdieping

Centraal Laboratorium: Bakermat van de reactorkunde

2025-04-28T14:38:00+01:00 Esther Thole

Het Centraal Laboratorium van de voormalige Staatsmijnen in Geleen krijgt het predikaat Nationaal Chemisch Erfgoed. Tijdens de gouden jaren van het industriële onderzoek komen gebieden als reactorkunde, katalyse en polymeerchemie hier tot bloei. De feestelijke onthulling is op 24 juni a.s.

Gaten in de ozonlaag door verbrandend ruimtepuin

2025-04-22T16:13:00+01:00 Bruno van Wayenburg

De ruimtevaart groeit zo onstuimig dat de chemie van de hoge atmosfeer eronder lijdt, waarschuwen onderzoekers. Alumina-nanodeeltjes en stikstofoxide afkomstig van terugvallende satellieten vreten ozon weg. Samen met roetdeeltjes kunnen ze leiden tot opwarming. ‘Het is eigenlijk geo-engineering.’

Méér dan een handschoen

2025-04-08T07:23:00+01:00 Daniël Linzel

Veiligheid en gezondheid op het laboratorium zijn onderwerpen waar de meeste onderzoekers te weinig bij stil staan, aldus arbeidshygiënist Arco Engelen. Tijdens het LabSafety event op 20 mei zal hij de vinger op de zere plek leggen, maar ook handvatten geven om goed met veiligheid en gezondheid om te gaan.

De labjas: onmisbaar voor veilig werken

2025-04-07T14:14:00+01:00 Ilse Bos

De labjas vormt samen met een veiligheidsbril en handschoenen de standaarduitrusting van een laborant. En dat is niet voor niets, want een goede labjas is essentieel om veilig te kunnen werken. Maar toch is de ene labjas de andere niet. Een paar tips om de juiste labjas te kiezen.

Fluorescent gereedschap

2025-03-31T15:36:00+01:00 Femke de Jong

Fluorescerende eiwitten en biosensoren zijn niet meer weg te denken uit biologisch onderzoek. Naast kleur en intensiteit, richten onderzoek van de Universiteit van Amsterdam zich nu op de levensduur als interessante parameter. ‘Die is alleen afhankelijk van de chemie van de chromoforen.’

Farma schrijf je met een F

2025-03-27T18:36:00+00:00 Rachel Brazil / Chemistry World

Het kan lastig zijn om fluor te introduceren in geneesmiddelen, maar het is vaak wel de moeite waard. Vandaar dat chemici zoeken naar nieuwe manieren om het negende element te temmen.

ChatGPT voor nieuwe enzymen in aantocht

2025-03-25T15:27:00+00:00 Daniël Linzel

Recente ontwikkelingen uit het lab van David Baker tillen het veld van computationeel enzymontwerp (weer) naar een hoger niveau. ‘Dit is echt een nieuwe fase.’

‘Er is een toekomst voor de Europese industrie. Maar het is nu tijd om te handelen’

2025-03-19T09:14:00+00:00 Senne Starckx

De internationale concurrentiekracht van onze chemie-industrie behouden en versterken, binnen de context van de Europese Green Deal. Dat is de existentiële uitdaging waar Ann Wurman, directeur essenscia Vlaanderen, zich voor inzet.

Interviews

‘Er is een toekomst voor de Europese industrie. Maar het is nu tijd om te handelen’
‘De snelste en goedkoopste manier om te de-fossilizen is mét en door de olie-industrie’
‘Je moet kansen herkennen en dan ook durven’
‘We hebben allemaal een eigen carrièrepad’
‘Iets nieuws bedenken is hier aan de orde van de dag’
‘Ik schets altijd en overal’
Een spel met 80 miljoen knikkers
‘De chemische praktijk eist steeds complexere simulaties’
‘Het fundamentele onderzoek is de voedingsbodem voor alles wat we doen’
‘Als je een technologie wilt toepassen, moet je die volledig begrijpen’

Meer interviews

Onbekend chloorbijproduct eindelijk opgehelderd

2025-03-13T10:35:00+00:00 Tim Wogan / Chemistry World

De identiteit van een bijproduct in gechloreerd drinkwater, dat veertig jaar geleden werd ontdekt, is eindelijk achterhaald. ‘Ik vind het uitstekend werk van exact de juiste mensen om dit uit te zoeken.’

‘De snelste en goedkoopste manier om te de-fossilizen is mét en door de olie-industrie’

2025-02-28T13:54:00+00:00 Esther Thole

Geïnspireerd door het werk van Pablo Picasso en de strategie van Ryanair, wil ondernemer Michael Boot van bio-olie producent Vertoro ‘s werelds eerste duurzame oliemaatschappij maken. ‘Je moet je product uitkleden tot de essentie.’

Twee vliegen in één therapeutische klap

2025-02-10T12:30:00+00:00 Renée Canrinus-Moezelaar

Als centrale spelers in de cel vormen mitochondriën een interessant aanknopingspunt voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen uiteenlopende ziekten. Dat leidt volgens sommige onderzoekers mogelijk tot therapeutische toepassingen die heel breed inzetbaar zijn, maar die belofte moet zich nog bewijzen.

Stapsgewijs van kippenei naar AI-structuur

2025-02-07T13:23:00+00:00 Paul Balduck

Afgelopen jaar werd de Nobelprijs voor scheikunde toegekend aan het gebruik van AI om eiwitstructuren te voorspellen en te ontwerpen. Tijd dus om een historisch licht te laten schijnen over de route, langs vele andere Nobellaureaten, naar onze hedendaagse kennis van deze cruciale bouwstenen van het leven.

Vaardig voor de polymeerindustrie

2025-01-29T08:34:00+00:00 Daniël Linzel

Met een nieuwe masteropleiding stomen Hogeschool Windesheim en NHL Stenden studenten klaar voor een carrière in de kunststoffenwereld.

‘Je moet kansen herkennen en dan ook durven’

2025-01-28T13:10:00+00:00 Esther Thole

Na bijna 18 jaar is Xeltis heel dichtbij markttoelating van hun biomedische materialen gebaseerd op supramoleculaire polymeren. Een langdurig en intensief traject waarbij Martijn Cox al vanaf de start een drijvende kracht is. ‘Ik denk niet snel in termen van onoverkomelijke obstakels.’

Communicatie tussen de bloemetjes en de bijtjes

2024-12-12T10:07:00+00:00 Femke de Jong

Luchtvervuiling verstoort de geurstofcommunicatie van planten door de afbraak van vluchtige stoffen te versnellen. Maar recent onderzoek gepubliceerd in Science suggereert dat het effect van luchtvervuiling niet zo eenduidig is als op het eerste gezicht lijkt.

Meer verdieping

Historiek

Centraal Laboratorium: Bakermat van de reactorkunde
Stapsgewijs van kippenei naar AI-structuur
Elastomeren: Van tropische rariteit tot gewilde materialen
De thermoplasten: een muzikale geschiedenis
Het Concerthuis: Bron van ideeën
Van bakeliet tot composiet
1924: Startschot voor de golfmechanica
De hand van de meester
Vitamine B12: een synthetisch huzarenstuk
100 jaar zuur-basetheorie

Meer historische verhalen

Onderwijs

Bèta Tournament 2025: De winnaars
Vaardig voor de polymeerindustrie
Door de (beslis)bomen het isomeer niet meer zien
Challenge-Based Learning stimuleert studenten
Chemie in gebaren
Van collegebank naar klaslokaal
Van overal naar België
Studeren met een visuele beperking
Studeren kan overal
Stage bij bedrijf zorgt voor bredere blik

Meer onderwijs

Dossiers

Dossier: de sneaker
Sportief en stoer, maar zacht voor je voeten. De sneaker dankt zijn bestaan aan de reactie van zwavel met latex uit de rubberboom. Dat zorgde voor de komst van stevig, elastisch en bijna geruisloos rubber, ideaal voor een sportzool. Met gemiddeld 65 onderdelen en tien verschillende soorten vaak synthetische materialen vormen sneakers helaas ook een grote afvalhoop.
Dossier: anammox
Het begon rond 1990 met een opmerkelijke observatie in een proefwaterzuivering van Gist-Brocades, waar door een onbekend proces stikstofgas werd gevormd. Pas na jaren van volhardend experimenteren door onderzoeksgroepen in Delft en Nijmegen kwamen de eerste anammox-bacteriën in beeld.
Dossier: Cannabis
Cannabisproducten kunnen verlichting brengen bij uiteenlopende aandoeningen en symptomen. Maar gecontroleerd gebruik blijft belangrijk.
Dossier: Zweedse elementen
In dit dossier lees je over de ontdekking, de toepassingen en de uitdagingen van het scheiden van een groep zeldzame aardmetalen die in Zweden zijn ontdekt.
Dossier: Zeolieten
In dit dossier lees je over zeolieten: een speeltuin voor chemici. De industrie gebruikt synthetische zeolieten als ionenwisselaars, katalysators en adsorbens, maar nu we zoeken naar andere grondstoffen, hebben we ook andere zeolieten nodig.
Dossier: Kweekvlees
Eén gram koeienspier, duizenden hamburgers: kweekvlees is misschien wel de meest ambitieuze en kansrijke vleesopvolger van allemaal. De voordelen ten opzichte van de bio-industrie zijn in potentie enorm, maar heeft de consument er ook trek in?
Dossier: Celcyclus
Celdeling klinkt zo simpel. Toch is dit een van de meest fundamentele moleculair-biologische processen.
Dossier: Supervezels
Kevlar, Dyneema, Twaron, Vectran, Zylon, Tenax: de wereld van de supervezels staat bol van de hippe merknamen. Daarachter gaat meer dan een halve eeuw chemische innovatie schuil.
Dossier: Leer
In dit dossier gaan we in op de productie, de milieu-impact en de mogelijke alternatieven voor leer.
Dossier: Aardolie
Meer chemie met minder uitstoot
Dossier: Vuur
Wat is vuur eigenlijk precies? Hoe werken vlammen? Wat geeft vlammen hun kleur? Hoe kun je zorgen dat dingen niet te snel vlamvatten?
Dossier: Koffie
Zonder een kopje koffie aan de dag beginnen is voor veel mensen absoluut ondenkbaar. Dit dossier vertelt je van alles over koffie.
Dossier: Kristallen
Kristallen zijn meer dan mooie gekleurde stenen. Sterker nog, veel gekleurde stenen zijn niet eens kristallen.
Dossier: Groene chemie
Bij chemici is er geen gebrek aan inspiratie voor innovaties die gebruikmaken van elektriciteit, katalysatoren en alternatieve grondstoffen.
Dossier: Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie zal het (bio)chemisch onderzoek ingrijpend veranderen, als het aan de talloze initiatieven van de laatste jaren ligt.
Dossier: Fotofarmacologie
Fotoactiveerbare moleculen beginnen terrein te winnen binnen de farmacologie. Het zijn handige tools in de zoektocht naar nieuwe targets voor therapeutische interventie, maar ook de basis voor een innovatieve therapie bij kanker.
Dossier: Elektrochemie
Elektrochemie is zowel letterlijk als figuurlijk een van de spannendste vormen van chemie, niet alleen vanwege de elektrische spanning, maar ook vanwege de diverse vormen waarin het zich manifesteert.