Britse onderzoekers willen schimmelwerende kunststoffen toepassen als gewasbescherming. Je kunt er ook protheses van printen, beloven Morgan AlexanderSimon Avery en collega’s van de University of Nottingham in Science Advances.

Ze vermoeden dat schimmels moeilijk resistentie kunnen ontwikkelen tegen een kunststof waar ze hulpeloos van af glijden zonder dat het toxisch voor ze is.

Chemisch gezien gaat het om ketens van acrylaten of methacrylaten. Die zijn makkelijk te verwerken: je kunt druppeltjes doseren met een 3D-printer en die vervolgens snel laten uitharden met uv-licht. In 2012 wist Alexander op deze manier al microarrays te printen om in high-throughput-modus de eigenschappen van verschillende kunststoffen te kunnen vergelijken met gereedschappen als een AFM-microscoop (voor de oppervlakteruwheid) en ToF-SIMS-massaspectrometrie.

Het leverde al bacterie-afstotende kunststoffen op om medische hulpmiddelen zoals katheters mee te coaten. Camstent, een bedrijfje in Cambridge, is dat klinisch aan het testen. En heel recent meldde Alexander dat je er het gedrag van macrofagen van het immuunsysteem mee kunt beïnvloeden. Coat je er een katheter mee die je inbrengt bij een muis, dan hangt de heftigheid van de ontstekingsreactie af van de aard van de kunststof.

Ook de schimmelwerende coatings zijn vruchten van zo’n microarray. Bij diverse leveranciers van chemicaliën zochten de auteurs 281 verschillende (meth)acrylaten bij elkaar. Daar maakten ze arrays van die ze behandelden met Candida albicans (eigenlijk een gist, maar wat het veroorzaakt heet een schimmelinfectie) en met sporen van Botrytis cinerea. Met de kunststoffen die de slechtste hechting vertoonden experimenteerden ze verder. Uiteindelijk bleven er een stuk of tien over waarvan er één alsnog afviel omdat hij wel degelijk toxisch was.

Jammer genoeg blijk je met de geselecteerde polymeren geen grotere oppervlakken te kunnen coaten. Er zit er wel een bij (R-α-acryloyloxy-β,β-dimethyl-γ-butyrolacton, afgekort AODMBA) waarmee je in 3D kunt printen, en de onderzoekers wisten daar een klepje voor een stemprothese van te maken. Er bleef inderdaad geen schimmel op zitten, maar AODMBA is keihard en voor deze toepassing dus ongeschikt. Mengsels van verschillende acrylaten kunnen wellicht uitkomst bieden.

Wat de gewasbescherming betreft: voorlopig zijn alleen een paar kleine stukjes sla besproeid met polymeeroplossingen. Het hield de schimmels aardig weg en de sla leek er niet door achteruit te gaan. Bovendien blijkt het polymeer waterbestendig, wat wel zo handig is als je je groenten wilt besproeien.

Punt is wel dat het er in de keuken dus ook niet af gaat. Iemand trek in plastic groentensoep?

Vallieres et al. (2020). Science Advances, 6(23).