Met peptidevaccins hopen onderzoekers behandelingen tegen kanker een flinke immunologische boost te geven. ‘Het immuunsysteem komt in actie om de kankercellen te doden.’ 

Sinds de coronapandemie is de ontwikkeling van vaccins in een stroomversnelling gekomen. De nieuwe inzichten die voortkomen uit de massale vaccinatiecampagne worden nu gebruikt als startpunt om ook vaccins tegen andere ziektes te ontwikkelen. Hierbij is kanker een van de belangrijkste doelwitten en peptidevaccins lijken een veelbelovende manier om deze ziekte te bestrijden. 

Net als bij andere vaccins activeren de korte peptiden in peptidevaccins het immuunsysteem en zorgen ze ervoor dat het immuunsysteem bepaalde eiwitten op het membraan van cellen gaat herkennen. ‘Net als virussen hebben kankercellen vaak eiwitten op hun celmembraan die afwijken van de eiwitten op gezonde cellen’, vertelt Geert van den Bogaart, hoogleraar Moleculaire Immunologie en Microbiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Deze eiwitten zijn dus interessante doelwitten voor onze vaccins.’ 

Het principe is erg vergelijkbaar met vaccins die ons beschermen tegen virussen, maar in het geval van kanker kijken onderzoekers vooral naar behandeling van tumoren die al aanwezig zijn. ‘De peptiden activeren de T-cellen in het lichaam, en leren deze cellen om de kankercellen te herkennen’, zegt Van den Bogaart. ‘Het immuunsysteem komt dan in actie om de kankercellen te doden.’ 

Doelwitten 

Het idee om peptidevaccins tegen kanker te gebruiken is zeker niet nieuw, vertelt Ramon Arens, hoofdonderzoeker bij het Leids Universitair Medisch Centrum: ‘We werken hier al enkele decennia aan, want het is een hele elegante manier om het immuunsysteem te activeren en ziektes te verdrijven. En je kunt het in theorie heel makkelijk aanpassen op de tumor van iedere individuele patiënt, en zo gerichte behandelingen ontwikkelen. Dat maakt het heel interessant.’