Wat doe je met chemie en life sciences? 

‘Ik bestudeer de biosynthese van secundaire metabolieten in planten. Planten maken deze metabolieten om te reageren op hun veranderende omgeving en gebruiken chemie als een taal om te communiceren met onder andere micro-organismen en insecten. Mijn interesse ligt bij het ontdekken van biosynthetische routes en het karakteriseren van enzymen die verantwoordelijk zijn voor de productie van natuurlijke plantenstoffen. Deze kennis kunnen we toepassen om de weerbaarheid van planten te verbeteren. We brengen ook metabolismeroutes van planten over naar microbiële cellen om via fermentatie plantaardige stoffen te produceren.’ 

Waarom heb je gekozen voor de specialisatie Plant Biochemical Diversity? 

‘Planten ontwikkelen een enorme hoeveelheid stoffen. Deze rijke diversiteit aan metabolieten is niet alleen van belang voor het overleven en groeien van de planten zelf, maar biedt ook talloze toepassingen voor de mens, op het gebied van voeding, medicijnen, landbouw en industrie. Ik vind het een buitengewoon interessant vakgebied, juist omdat er zoveel verschillende invalshoeken zijn bij het bestuderen van plantenmetabolieten. Ik werk samen met wetenschappers uit uiteenlopende disciplines, zoals plantengenomics en fytopathologie, maar ook industriële microbiologie, voedingsleer en sociale wetenschappen. Het samenwerken en de diversiteit aan projecten interesseert mij enorm.’ 

‘Ik denk dat een deel van de kennis mogelijk al verloren is gegaan’

Als je toegang had tot ongelimiteerde financiering, welk onderzoek zou je dan uitvoeren? 

‘Ik zou graag verdiepend onderzoek doen naar de biosynthese van medicinale sesquiterpeenlactonen. Een bekend voorbeeld is het antimalariamiddel artemisinine. Deze verbinding behoort tot een klasse van ongeveer 5000 terpenen, die voornamelijk worden geproduceerd door planten uit de Asteraceae-familie. In een interdisciplinair team zou ik graag de evolutionaire ontwikkeling van de betrokken enzymfamilies, hun functie binnen de plant en hun medicinale potentieel bestuderen.’ 

Wie zou je willen ontmoeten, en wat zou je dan vragen? 

‘Het lijkt me fascinerend om traditionele genezers uit het verleden te ontmoeten, die beschikten over diepgaande kennis van de medicinale werking van planten. Ik denk dat een deel van die kennis mogelijk al verloren is gegaan. Ik vind het erg interessant om meer te leren over traditioneel gebruik van planten en dit te combineren met moderne onderzoeksmethoden.’ 

Waarom vind je het belangrijk om lid te zijn van de NBV? 

‘Voor mij als plantenbioloog vormt de NBV een belangrijke schakel tussen biokatalyse, synthetische biologie en industriële microbiologie. Dit is van groot belang, omdat mijn werk zich afspeelt op het snijvlak van deze vakgebieden.’ 

Wat betekenen de planten op deze foto voor jou? 

‘Op deze foto zie je cichoreiplanten in weefselkweek. Cichorei is een oude Europese medicinale plant en wordt tegenwoordig gebruikt voor de productie van inuline, een oplosbare voedingsvezel. Als lid van de Asteraceae-familie produceert cichorei daarnaast ook bittere medicinale terpenen die nu vaak worden weggegooid. In het onlangs afgeronde EU CHIC-project hebben we cichoreivariëteiten ontwikkeld die hogere hoeveelheden terpenen bevatten met kankerremmende en ontstekingsremmende eigenschappen.’  

Katarina Cankar is senior onderzoeker Plant Biochemical Diversity aan Wageningen University & Research.