Ten Drugs is een leerzame en vermakelijke duik in de wereld van geneesmiddelen.

Thomas Hager is wetenschapper, journalist en boekenschrijver. Eerder verschenen onder meer The Demon under the Microscope en The Alchemy of Air. Zijn nieuwste creatie is Ten Drugs – how plants, powders, and pills have shaped the history of medicine.

Ten Drugs leest als een trein, zowel spreekwoordelijk als metaforisch, met als rails de tijdlijn door de farmaceutische geschiedenis, als stations de verschillende geneesmiddelen, en als bezienswaardigheden onderweg de vele uitvindingen en ontwikkelingen. Zet een conducteur in de trein die soms zijn mening door de speakers roept en de samenvatting is compleet.

Ieder hoofdstuk start met een anekdote, waarbij het telkens spannend is om te ontdekken welk geneesmiddel erbij hoort. De eerste stof is opium en door het hele boek blijven opioïden terugkomen. Geen verrassing, want ‘opium was helping to turn medicine from an art into a science’ en de eeuwendurende zoektocht naar ‘a drug with all the powers of opiates but none of the addiction’ is nog steeds niet volbracht. Daarnaast komen onder meer statines, de anticonceptiepil en monoklonale antilichamen aan bod. Hager kleedt alles aan met beeldende details, van injectienaalden vervoerd in bolhoeden tot een live podiumdemonstratie van de booming effecten van viagra. Of alles precies gebeurde zoals hij het vertelt betwijfel ik, maar vermakelijk is het wel.

 

‘De auteur kleedt alles aan met beeldende details’

De ontroerende en grappige verhalen combineert Hager knap met donkere tijden in de farmacie­geschiedenis. Hij bespreekt ook misvattingen (wist je bijvoorbeeld dat penicilline niet het eerste antibioticum was?) en besteedt aandacht aan onterecht ondergesneeuwde verhalen. Neem de Britse schrijfster Lady Mary Wortley Montagu die begin achttiende eeuw, tot ongenoegen van velen, naar Turkije reisde en, met hulp van Turkse moslimvrouwen, terugkeerde met een manier om het destructieve pokkenvirus aan te pakken. Inmiddels is het virus dankzij haar inentingsmethode uitgeroeid.

 

Money money money

Een belangrijk onderwerp in Ten Drugs is het belang van geld in de farma. Hoewel Hager start met een neutraal standpunt en verschillende kanten belicht, bekent hij uiteindelijk kleur: ‘As long as Big Pharma puts money over health, they are unworthy of being the sole developers of new drugs.’

Hoewel ik het met hem eens ben, slaat Hager soms door, waardoor hij zaken slecht onderbouwt. Zo is hij kort door de bocht over geneesmiddelen die de mentale gezondheid kunnen bevorderen. Mensen grijpen steeds sneller naar geneesmiddelen, ‘[…] even if they feel fine. Minor problems can become major moneymakers for drug companies.’ Dat is soms waar, maar ADHD en andere mentale aandoeningen zijn allesbehalve een ‘minor problem’ en zijn bevooroordeelde verklaring is op zijn minst zeer onvolledig. Desondanks vind ik het boek een aanrader voor iedereen die het heden en verleden van geneesmiddelen wil ontdekken, dus stap gerust aan boord van de Ten Drugs-trein.

 


 

Ten Drugs – How Plants, Powders, and Pills Have Shaped the History of Medicine

Thomas Hager
304 pagina’s
€ 20,90