Alle publicaties die voortkomen uit NWO-subsidie moeten voortaan direct gratis toegankelijk zijn. ‘Zo snel mogelijk’ is niet meer voldoende, laat de organisatie weten.

Wereldwijd zeg ze de eerste wetenschapsfinancier te zijn die dit als bindende voorwaarde stelt. Tot nu toe werd open access wel sterk aanbevolen maar had die aanbeveling een vrijblijvend karakter. NWO is het echter spuugzat nog langer belastinggeld te steken in onderzoek dat vervolgens achter een paywall belandt, bij bepaalde uitgevers die botweg weigeren om over een ander verdienmodel na te denken.

De bindende voorwaarde geldt voor alle ‘calls for proposals’ die na 1 december (dus aanstaande dinsdag) door NWO worden opengesteld. Van OCW-staatssecretaris Sander Dekker moeten pas in 2024 alle met publiek geld gefinancierde publicaties toegankelijk zijn via open access.

Hoe je de gratis toegang regelt maakt niet uit. ‘Gold open access’-publiceren in een tijdschrift dat gratis online kan worden ingezien heeft uiteraard de voorkeur, en wordt ook door NWO gesubsidieerd. Maar een voorlopig manuscript deponeren in een universitaire repository of een andere openbaar toegankelijke database is in principe al voldoende.

Volgens NWO houdt dit in dat gesubsidieerde onderzoekers in ‘verreweg de meeste wetenschappelijke tijdschriften’ kunnen blijven publiceren. Hoe dat in de praktijk uitpakt, moet worden afgewacht. Vandaar dat tot 1 januari 2018 een soort overgangsregeling geldt op basis van ‘comply or explain’: als onderzoekers per se in een tijdschrift willen staan dat geen enkele vorm van open access toelaat, gaat NWO zowel met de auteur als met de uitgever in gesprek.

bron: NWO