Mocht het coronavaccin van Pfizer en BioNTech inderdaad binnenkort in België en Nederland worden toegediend, dan komt dat uit de Pfizer-fabriek in het Belgische Puurs. Hoe gaat het er daar aan toe?

Een blik in de fabriek van farmagigant Pfizer in het Belgische Puurs maakt vooral één ding duidelijk: aan de productie van vaccins komen weinig mensenhanden te pas. Af en toe duikt er een plukje medewerkers op in blauwe pakken, met mutsjes en plastic overschoenen, achter beeldschermen tussen roestvaststalen tanken en buizen. Vrijwel alle stappen in het proces zijn gerobotiseerd. Alleen bij de kwaliteitscontroles en de inspecties staat de mens centraal.

Deels groen licht

Ten tijde van het bezoek vindt in de fabriek iets ten zuiden van Antwerpen, onder meer de productie plaats van vaccins tegen pneumococcen. Onlangs bracht Pfizer die productie elders onder, om plaats te maken voor BNT162b2. Oftewel: het mRNA-kandidaat-vaccin tegen SARS-CoV-2 dat Pfizer samen met het Duitse BioNTech op de markt wil gaan brengen. Analyse van de klinische studie laat een effectiviteit zien van 95 %; meer dan 94 % voor 65-plussers.

Zekerheid dat het vaccin daadwerkelijk wordt toegelaten, is er nog niet. Daarvoor moet het Europese Medicijnagentschap EMA groen licht geven op basis van het door de fabrikanten aangeleverde dossier. Grotendeels heeft het dat de afgelopen maanden al gedaan, om geen tijd te verliezen. Het uiteindelijke resultaat van de grootschalige klinische studie is bepalend.

Omdat de fabrikanten bij een positief oordeel van regulerende instanties wereldwijd direct honderden miljoenen willen kunnen leveren, zijn ze al ruimschoots begonnen met de productie. ‘Dat betekent ook dat, wanneer het vaccin niet wordt goedgekeurd, we alle klaarliggende doses moeten vernietigen’, zei Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer Nederland, eerder al in dit tijdschrift. ‘Het gaat in de media steeds over veiligheidsrisico’s, maar tot nu toe zijn er vooral grote financiële risico’s genomen door de industrie.’

Nadeel

Niet het hele productieproces van het SARS-CoV-2-vaccin vindt in Puurs plaats. De bevroren ingrediënten – de actieve ingrediënten (het mRNA) en andere grondstoffen – komen uit verschillende delen van de wereld samen in Puurs, waar ze de formulering doen en de injectiespuiten vullen. Een belangrijk en veelbesproken nadeel van dit vaccin is dat je het voorlopig nog moet bewaren bij -80 °C en pas enkele dagen voor toediening mag ontdooien. Concurrent Moderna, dat ook een mRNA-vaccin ontwikkelde en met een effectiviteit van bijna 95 %, heeft laten weten dat je dat product ‘slechts’ bij -20 °C hoeft te bewaren en dat het bij koelkasttemperatuur nog dertig dagen goed blijft. Het vaccin van AstraZeneca en Oxford kun je volledig bij koelkasttemperatuur opbergen.

Tests om te bepalen of de formulering van BNT162b2 bij mildere temperaturen stabiel genoeg is, lopen nog. ‘Maar wij laten de wetenschap wat dat betreft de tijdlijn bepalen’, laat Jan Willem de Heer, woordvoerder van Pfizer Nederland, weten. In de fabriek doen ze er in elk geval van alles aan gedaan om de productie, hoeveel er ook van de snelheid afhangt, extreem veilig te laten verlopen. ‘Daar zijn we altijd al superscherp op’, zegt Ubrik Janses, directeur van de vaccinproductie bij Pfizer. ‘We door­dringen onze medewerkers er ook altijd van: wat je je eigen kind niet wilt aandoen, wil je ook niet voor dat van een ander.’