Het leven is oorspronkelijk bedoeld als instrument voor de voortplanting van onze ribosomen. En dus niet om genen door te geven, suggereren vader Robert en dochter Meredith Root-Bernstein in het Journal of Theoretical Biology.

Het zou inhouden dat Richard Dawkins er behoorlijk naast zat met zijn ‘zelfzuchtige genen’ als drijfveren voor de evolutie.

Anno 2015 kennen we die ribosomen alleen als gereedschap. Ze vertalen boodschapper-RNA, dat zelf weer een kopie is van een stuk DNA-code, naar eiwitten. Dat ribosomen zelf ook voor meer dan de helft uit RNA bestaan (de rest is eiwit) is altijd al een beetje vreemd geweest. Maar tot nu toe nam iedereen eigenlijk aan dat dat ribosomale RNA (r-RNA) alleen maar een structuurelement is en net zo goed een bosje eiwitten had kunnen zijn als de evolutie net iets anders was verlopen.

Maar r-RNA kun je ook gewoon zien als een stuk genetische code en de Root-Bernsteins hebben nu voor het eerst goed gekeken welke code dat dan precies is. Om precies te zijn legden ze het naast een database met alle DNA- en RNA-codes van de bacterie E.coli.

En zoals ze al vermoedden, bleek de overlap verrassend groot. Met een beetje fantasie kun je in r-RNA alle DNA-codes herkennen die je nodig hebt voor het eiwitgedeelte van ribosomen, plus alle 20 codes voor de transfer-RNA’s waarmee aminozuren worden gelabeld zodat die ribosomen er eiwitten van kunnen maken. De ingrediënten voor boodschapper-RNA schijnen er ook bij te zitten.

Kortom: er zit alles in waarmee een ribosoom zichzelf zou kunnen repliceren. En misschien was dat ooit precies de bedoeling: een ‘zelfzuchtig ribosoom’ dat zijn eigen vermenigvuldiging katalyseerde. DNA zou dan kunnen zijn ontstaan als manier om het recept veilig op te slaan, waarna het op een gegeven moment het stokje van de evolutie overnam.

Naar eigen zeggen kwam Meredith op het idee toen ze zich realiseerde dat het helemaal niet zo logisch is dat DNA primair zijn eigen vermenigvuldiging nastreeft. Als je toch bezig bent om zo’n molecuul menselijke trekjes toe te dichten, dan kun je ook aannemen dat het graag wil relaxen. En DNA vindt zijn laagste energieniveau niet in de uitgerolde toestand die replicatie mogelijk maakt. De rusttoestand is juist de strak opgerolde vorm. Voor het uitrollen moeten andere moleculen daar zeer nadrukkelijk aan wrikken.

Haar suggestie dat mensen empathie voor andere diersoorten kunnen voelen omdat we uiteindelijk allemaal verschillende huisvestingsvormen voor ribosomen zijn, gaat dan weer een beetje ver.

bron: Aarhus University