Binnen twee maanden zijn in de VS minstens twintig kinderen en twee volwassenen gewond geraakt door proefjes voor de klas met methanol. Het Chemical Safety & Hazard Investigation Board (CSB) komt nu met nieuwe richtlijnen.

In wezen gebeurde er telkens hetzelfde. Methanol is uiterst vluchtig. Bij kamertemperatuur is de dampdruk hoog genoeg om de damp te laten ontbranden bij contact met open vuur. De vlam slaat vervolgens terug en steekt de vloeistof aan die nog in de fles zit, met als gevolg een geweldige steekvlam uit de hals van die fles. Vooral als het een plastic fles van vier liter betreft, wat bij methanoldemonstraties in de VS kennelijk niet ongebruikelijk is.

Het eerste en zwaarste ongeluk had op 3 september plaats bij The Discovery, een wetenschapsmuseum in Reno, Nevada. Daar demonstreerden ze regelmatig hoe een tornado ontstaat door en pluk watten te drenken in methanol met een beetje boorzuur (voor de mooie groene kleur) methanol, het op een draaischijfje te zetten en dan aan te steken. In dit geval wilde het niet goed branden, dus goot de ‘educator’ van dienst er wat methanol bij. Zo uit de fles, aangezien nergens in de schriftelijke instructies stond dat je beter een klein glaasje kunt gebruiken.

Twee weken later ging het mis op een ‘preparatory school’ (een soort vwo) in Denver, Colorado. Een onervaren scheikundeleraar wilde demonstreren hoe goed methanol brandt. Toen het niet goed genoeg brandde wilde hij het aanvullen uit de fles - ook weer zo een van vier liter.

En eind oktober ging het mis tijdens een padvinderijgebeuren in Raymond, Illinois. Dit keer schijnt het een wat kleinere fles te zijn geweest met methanolhoudende antivries. Maar toch, drie scouts in het ziekenhuis.

Het CSB heeft al eerder gewaarschuwd. Als ‘poster girl’ dient Calais Weber, die bij een vergelijkbaar ongeluk in 2006 zo zwaar verbrandde dat ze het ternauwernood overleefde. Zelf gaat ze iets verder dan het CSB in haar aanbevelingen: voorzichtig doen met methanol is niet voldoende, het spul hoort gewoon niet in de klas thuis. Wil je zulke proefjes laten zien, draai dan maar een video, zo raadt ze aan.

bron: C&EN