Ethanol heeft biochemisch gezien hetzelfde effect als snelwerkende antidepressiva zoals ketamine. Proberen je zorgen te verzuipen is dus zo irrationeel nog niet, suggereert een publicatie in Nature Communications.

Laatste auteur Kimberly Raab-Graham, van de Wake Forest School of Medicine, blijft deze vorm van zelfmedicatie overigens nadrukkelijk afraden, vanwege de te verwachten problemen met de dosering. Om met wijlen Dorus te spreken: die zorgen leren uiteindelijk zwemmen.

Bekend was al dat zowel ethanol als ketamine NMDAR-antagonisten zijn die de zogeheten NMDA-receptor blokkeren. Bij ketamine leidt dat tot een antidepressief effect dat twee uur na inname begint en tot twee weken aanhoudt, dus nog lang nadat het lichaam de ketamine heeft afgebroken. Eigenlijk is het dus een beetje vreemd om aan te nemen dat ethanol wél is uitgewerkt zodra de moleculen zijn verdwenen, en dat mensen daarom telkens opnieuw naar de fles grijpen.

Raab-Grahams onderzoek bewijst nu dat die aanname inderdaad niet klopt. Ethanol werkt bij muizen zeker 24 uur door op depressieve symptomen, en dan is die stof ook allang afgebroken.

Zowel bij ketamine als bij ethanol lijkt het te komen doordat de productie wordt opgevoerd van de gamma-aminoboterzuur type B receptor (GABA_BR), een eiwit met een belangrijke signaalfunctie. Dat effect duurt maar kort maar de levensduur van zo’n eiwit is veel langer dan die van ketamine.

Raab-Grahams onderzoek maakt iets duidelijker hoe dit komt. Zowel ethanol als ketamine onderdrukken de productie van fragile-X mental retardation protein (FMRP), een eiwit dat wordt geassocieerd met neurale aandoeningen die uiteenlopen van evenwichtsstoornissen tot fragiele X-syndroom. FMRP werkt door bepaalde boodschapper-RNA’s te binden en zo de aanmaak te remmen van de eiwitten waar die RNA’s voor coderen. GABA_BR valt daar ook onder, met name een sub-unit genaamd GABA_BR2. Bij gemodificeerde muizen die helemaal geen FMRP aanmaken, heeft ethanol inderdaad geen effect op GABA_BR.

De volgende vraag is uiteraard hoe de NMDA-receptor de productie van FMRP aanstuurt. Dat stukje van de puzzel ontbreekt nog.

bron: Nature Communications