Californische onderzoekers hebben een manier bedacht om genetische modificaties besmettelijk te maken. De malariamug zou de eerste soort kunnen worden die hierdoor nooit meer hetzelfde wordt. De vraag is alleen of het de laatste is, blijkt uit een enigszins alarmerende publicatie in Science.

Besmettelijk is niet helemaal het juiste woord. Zoals bekend hebben dieren al hun chromosomen dubbel: ze erven er één van elk van beide ouders. Als je hun DNA modificeert treft dat vaak maar één van de twee kopieën; het andere gen kan dan de taken overnemen zodat je niets ziet van de mutatie.

Maar bij de nieuwe techniek kopieert die mutatie zichzelf automatisch naar de andere kopie zodat je homozygote mutanten krijgt die in (bijna) honderd procent van de gevallen de verandering doorgeven aan hun nakomelingen. En het leuke is dat in die nakomelingen het chromosoom van de andere ouder ook wordt weer aangestoken. Het eindresultaat is dus dat de mutatie zich in recordtempo door de hele populatie verspreidt.

Zelf spreken de auteurs dan ook van een ‘mutagene kettingreactie’.

Technisch is het niet eens zo moeilijk. Het is een variant op de immens populaire Crispr/Cas9- editingtechniek die een bepaalde DNA-sequentie opzoekt en daar de streng doorknipt. Op die plek kun je er extra genen tussen zetten, met hulp van het natuurlijke DNA-reparatiemechanisme, en in dit geval zijn dat genen die coderen voor extra exemplaren van precies hetzelfde Crispr-complex. Dat vervolgens braaf weer op zoek gaat naar zijn doelsequentie.

Valentino Gantz en Ethan Bier, van de University of California in San Diego, probeerden het uit bij fruitvliegjes. Ze schakelden op de beschreven manier een pigmentgen op het X-chromosoom uit. Toen de nakomelingen van de gemodificeerde vliegjes uit het ei kwamen bleek 97 procent ontkleurd. Binnen drie dagen was daarna het manuscript voor Science klaar.

De auteurs zijn zich terdege van bewust van wat er kan gebeuren als die vliegjes uit het lab ontsnappen en hun wilde soortgenoten aansteken. Dat lab is dan ook extra beveiligd. Maar Bier heeft wel plannen om de muggen die nu nog ziektes als malaria en knokkelkoorts overbrengen, zo te modificeren dat ze dat niet meer kunnen - en die gemodificeerde exemplaren juist wél lost te laten

In een commentaar in hetzelfde nummer van Science wordt er intussen aan getwijfeld of de veiligheidsmaatregelen wel voldoende zijn. Onder meer door Harvard-geneticus George Church die zelf Crispr/Cas9 op gisten loslaat maar de kans op ongelukken liever nog wat verder verkleint door nóóit alle extra sequenties samen in één pakketje te stoppen.

’De manier waarop Gantz en Bier het aanpakken, moedigt aan om standaarden te hanteren die een stuk lager zijn dan wij aanbevelen’, is zijn commentaar.

bron: Science