Duitse onderzoekers zijn er voor het eerst in geslaagd een anion te maken dat neon bevat. Met behulp van een superelektrofiel anion met een hoge reactiviteit creëerden zij [B12(CN)11Ne]-.

Edelgassen, zoals argon, neon en helium, staan bekend om hun uiterst geringe reactiviteit. Toch kunnen ze in uitzonderlijke gevallen verbindingen aangaan met andere elementen. Voor anionen echter blijkt dit nog steeds moeilijk te zijn, omdat zij vaak geen elektrofiele bindingsplaats hebben die sterk genoeg is om een edelgas te kunnen binden. Toch ontdekten onderzoekers van de Universität Leipzig recentelijk een anion die dit wel kan: [B12(CN)11]-. Zij creëerden daarmee het eerste neonbevattende anion.

‘Neon kan worden gerangschikt als het meest koppige element in het periodiek systeem’, schrijven de onderzoekers in Chemical Communications. ‘Onderzoekers konden tot nu toe nog geen neonbevattende anionen observeren of voorspellen, maar [B12(CN)11]- vormde een veelbelovende kandidaat.’ Het anion bevat, ondanks zijn algehele negatieve lading, een superelektrofiel vrij booratoom met een significante positieve partiële lading. Dit stelt het anion in staat om een stabiele verbinding te vormen met neon.

Om te bewijzen dat het bestaan van het neonanion mogelijk is, lieten de onderzoekers [B12(CN)11]- reageren met neongas in een massaspectrometer. Naast het signaal van [B12(CN)11]-, te herkennen aan de piek rond 416 m/z in het massaspectrum (zie afbeelding), observeerden de onderzoekers twee extra signalen rond 436 m/z en 438 m/z. Deze signalen vormen de eerste experimentele waarneming van [B12(CN)11Ne]-, ontstaan door het binden van [B12(CN)11]- met de twee meestvoorkomende stabiele isotopen van neon: 20Ne en 22Ne.

Van deze twee isotopen komt 20Ne, met een abundantie van ongeveer 90%, het meest voor in de natuur. 22Ne is minder overvloedig met een abundantie van ongeveer 9%. Zodoende ontstaat tijdens de reactie ongeveer negen keer meer [B12(CN)1120Ne]- dan [B12(CN)1122Ne]-. De bijbehorende pieken in het massaspectrum reflecteren deze isotopische distributie met een hoogteratio van ongeveer 9:1.

Helaas kunnen de onderzoekers het neonanion buiten een massaspectrometer nog niet produceren. Het realiseren van neonzouten, zoals Na[B12(CN)11Ne] zal daarom nog even op zich laten wachten.

Mayer et al. (2020). Chem Commun. 56(33)