Influenzavirussen kunnen het mechanisme stilleggen dat hun aanwezigheid verraadt aan het immuunsysteem. Met het eiwit dat tevens dient om ze de gastheercel te laten binnendringen, melden Deense onderzoekers in Nature Communications.

Het gaat om een zogeheten fusiepeptide, dat bij influenzavirussen deel uitmaakt van het manteleiwit hemagglutinine. Dit onderdeel laat het celmembraan van de gastheercel fuseren met dat van het virus, zodat het virale RNA het cytoplasma van die gastheer kan binnendringen.

Søren Paludan en collega’s van de universiteit van Aarhus hebben nu twee dingen ontdekt. Ten eerste dat bij influenza en andere ‘RNA-virussen’, die hun genetische code niet meedragen in de vorm van DNA maar als RNA, het fusieproces rechtstreeks de productie van interferon-eiwitten stimuleert. Die zwengelen vervolgens het immuunsysteem in een vroeg stadium aan.

Het blijkt te werken via een signaaleiwit dat bekend staat als STING, wat staat voor ‘stimulator of interferon genes’ (heus!). Bekend was al dat STING de respons op DNA-virussen orkestreert, maar dan zit er nog de aanmaak van cyclisch guanosine monofosfaat-adenosine monofosfaat (cGAMP) tussen als extra stap. Door met CRISPR-Cas9 een voor een een aantal betrokken genen uit te schakelen, hebben de Denen nu kunnen aantonen dat bij RNA-virussen cGAMP geen rol speelt maar STING wel.

Ontdekking twee is dat influenzavirussen STING onschadelijk kunnen maken, en dat ze dat doen door hun fusiepeptides er aan te laten binden. Paludan weet ook al wáár ze dat aan doen, namelijk op en rond een argininebouwsteen die (afhankelijk van de diersoort) op plaats 168 of 169 in de STING-eiwitketen zit en essentieel is voor de interferonstimulatie.

Dat het fusiepeptide zo’n dubbelrol heeft is evolutionair natuurlijk erg handig: het spaart immers een extra eiwit uit. Dat het nooit meer verder is geëvolueerd, is geen wonder. Het betekent ook dat een molecuul dat er aan bindt een probaat middel tegen de griep zou moeten zijn, maar waarschijnlijk zit het fusiepeptide te goed verstopt in de rest van het hemagglutinine om er bij te kunnen.

Paludan wil nu eerst weten hoe het fusieproces precies de aanmaak van STING stimuleert, want dát is nog een raadsel.

bron: Aarhus University