Tampons zijn prima gereedschap voor het opsporen van vroege stadia van baarmoederkanker, schrijven onderzoekers van Mayo Clinic (VS). Ze werken toe naar een laagdrempelige thuistest.

In het blad Gynecologic Oncology presenteerden ze zojuist hun nieuwe methode, die is gebaseerd op DNA-methylering. En dus niet meer op bekijken onder de microscoop, zoals bij uitstrijkjes en andere weefselmonsters.

Die methylering schakelt bij zowat alle vormen van kanker een groot aantal genen uit die ter plekke de wildgroei proberen tegen te werken. Al in 2004 werd het vermoeden bevestigd dat DNA, dat je isoleert uit de vloeistoffen in een tampon die is gebruikt door een vrouw met baarmoederkanker, dus veel sterker is gemethyleerd dan normaal.

Indertijd is daar verder niets mee gedaan, mede omdat je toen nog niet goed kon zien wélke genen precies waren gemethyleerd. Maar inmiddels zijn de detectiemethoden voor DNA-methylering zeer sterk verbeterd en dus hebben Jamie Bakkum-Gamez en collega’s de draad weer opgepikt.

Met tampons bemonsterden ze 66 vrouwen waarvan de baarmoeder binnenkort zou worden verwijderd. In 38 gevallen was dat vanwege kanker, de rest had andere klachten. Ze vergeleken in totaal ruim 97 methyleerbare locaties op 12 genen. Voor 9 van die genen bleek te gelden dat bij kankerpatiënten de methylering duidelijk versterkt was. En voor die conclusie maakte het niet uit of je het monster met een tampon nam, of met een borsteltje.

Voorlopig is het een proof of principle. De onderzoekers willen nu eerst nauwkeurig in kaart brengen welke genen het allereerst worden uitgeschakeld bij het ontstaan van baarmoederkanker. Vervolgens hopen ze aan te haken bij een lopend klinisch onderzoek, waarvoor momenteel duizend vrouwen met een verhoogd risico op baarmoederkanker worden gerecruteerd. Dat materiaal kan dan worden hergebruikt om de nieuwe test te valideren.

Uiteindelijk kan het de tweede thuistest uit de koker van Mayo Clinic worden. De eerste is de Cologuard, die volgens hetzelfde principe darmkanker opspoort. In de VS is die sinds kort op de markt; aan toelating in Europa wordt gewerkt.

bron: Mayo Clinic