Australische onderzoekers denken een ‘mannenpil’ te kunnen maken die de zaadcellen heel laat maar ze opsluit in de balzak. Een strategie die de bijwerkingen terugbrengt tot een acceptabel niveau (zijnde nul), beloven ze in PNAS.

Eerdere pogingen tot mannelijke contraceptie waren vaak gebaseerd op hormonen, die dusdanige bijwerkingen hadden dat maar heel weinig mannen bereid waren zo’n pil te slikken. Ook is geprobeerd om het sperma langs chemische weg kreupel te maken, maar technisch gezien blijkt dat bijzonder lastig.

Sabatino Ventura (Monash University) en collega’s verwachten meer van het (ook niet geheel nieuwe) idee om de zaadleiders lam te leggen. Die worden omringd door spiercellen die het sperma actief de urinebuis in moeten knijpen. En die spieren worden weer aangestuurd door twee eiwitten: de P2X1-purinoceptor (een ionkanaal) en de alfa_1A-adrenoceptor (een G-eiwitgekoppelde receptor). Schakel die twee uit en er komt geen zaadcel meer naar buiten, alleen de omringende vloeistof.

Ventura heeft dus knockout-muizen gekweekt waarin de genen voor deze twee eiwitten het niet meer doen. Inderdaad blijkt dat mannetjes op te leveren die precies hetzelfde seksuele gedrag vertonen als een ongemodificeerde mannetjesmuis. Ook hun sperma is prima in orde, alleen moet je het er wel langs kunstmatige weg uithalen want via de natuurlijke route komt het er inderdaad niet meer uit. En ondanks talloze pogingen lukte het deze muizen inderdaad niet om op natuurlijke wijze vader te worden gedurende de duur van het onderzoek.

Bij mensen zul je die eiwitten uiteraard op een andere manier moeten blokkeren. Het goede nieuws is dat inhibitoren voor de alfa_1A-adrenoceptor allang op de markt zijn als middel tegen prostaatproblemen en hoge bloeddruk. Er hoeft dus alleen nog een inhibitor voor de P2X1-purinoceptor te hoeven ontwikkeld om een gooi naar de definitieve hormoonvrije mannenpil te kunnen doen.