IJzeroxide-nanodeeltjes zetten macrofagen uit het immuunsysteem in de aanvalsstand en remmen zo de groei van tumoren. Het werkt in elk geval bij muizen en het kan geen kwaad om het ook bij mensen uit te proberen, schrijven Stanford-onderzoekers in Nature Nanotechnology.


Hun optimisme heeft alles te maken met het feit dat dat nano-ijzer al een paar jaar op de markt is als FDA-goedgekeurde injectie tegen bloedarmoede bij nierpatiënten, onder de naam ferumoxytol. Het kan gevaarlijk zijn als je allergisch bent voor injecteerbaar ijzer, maar voor verreweg de meeste patiënten is het volkomen veilig. Uittesten tegen kanker zou een verdedigbare vorm van off-labelgebruik zijn.

Bekend was al dat macrofagen, de witte bloedcellen die voor het immuunsysteem het vuile werk opknappen, de neiging hebben nano-ijzerdeeltjes op te nemen. Heike Daldrup-Link en collega’s dachten dat ijzer daarom te kunnen gebruiken als drager voor chemotherapie. Tot hun verbazing merkten ze dat tumoren, waar ze alleen maar ferumoxytol in hadden gespoten, eveneens minder snel gingen groeien.

Nader onderzoek leert nu dat dat komt doordat het ijzer de ‘polarisatie’ van die macrofagen beïnvloedt. Waarbij polarisatie de vakterm is voor de rol die ze spelen. In de M1-toestand werken ze ontstekingsbevorderend, in de M2-toestand remmen ze ontstekingen juist af. Tumoren hebben de neiging stoffen af te scheiden die de M2-toestand bevorderen en op de een of andere manier draait ferumoxytol dat terug zodat de tumor weer met agressieve M1-macrofagen wordt geconfronteerd.

Hoe dat precies werkt is nog een raadsel. Bij polarisatie en ijzeroxide denk je automatisch aan magnetisme, maar het is de vraag of dat er iets mee te maken heeft.

De auteurs denken dat ferumoxytol wellicht de werking van andere vormen van M1-actierende immunotherapie kan versterken. Je zou het ook rechtstreeks kunnen injecteren in tumoren die operatief niet zijn te verwijderen. Je zou het zelfs preventief kunnen toedienen bij vormen van kanker die de neiging hebben uit te zaaien naar de lever: ferumoxytol hooopt zich daar namelijk óók op.

bron: Nature Nanotechnology