Gelijktijdige reactie met twee enantiomeren

Voor het eerst is een enzym gevonden dat beide enantiomeren van een chiraal molecuul kan binden. En bij voorkeur nog allebei tegelijk ook, zo melden Matthias Mentel, Wulf Blankenfeldt en Rolf Breinbauer in Angewandte Chemie.

De ontdekking zou implicaties kunnen hebben voor de manier waarop men de geneeskundige werking van moleculen pleegt te screenen. Tot nu toe wordt daarbij nauwelijks rekening gehouden met de mogelijkheid dat beide enantiomeren iets doen met hetzelfde doeleiwit. Dus doet men voor het gemak tests met een racemisch mengsel waar allebei de varianten in zitten. Wie weet wat daarbij over het hoofd is gezien.

Een andere mogelijkheid is dat er werkzame geneesmiddelen kunnen ontstaan wanneer je twee enantiomeren, die ‘los’ niets doen, met een covalente binding aan elkaar zet.

Het enzym in kwestie heet PhzA/B, en is geïsoleerd uit een bacterie. Het katalyseert de condensatie van twee (overigens identieke) amino-cyclohexenonmoleculen tot een precursor van fenazine.

Het gebonden molecuul is 5-broom-2-(piperidin-3-ylamino)benzoëzuur. De combinatie van een R- en een S- enantiomeer van dit molecuul heeft qua vorm inderdaad wel wat weg van een intermediair in de dimerisatiereactie.

Jammer is wel dat de combinatie de werking van het enzym niet echt remt, anderz zou het wellicht meteen al een interessant geneesmiddel hebben opgeleverd. Fenazine draagt namelijk bij tot de virulentie van de betrokken bacteriesoorten.

bron: C&EN