Zoek je nog chemische gadgets voor onder de boom? Mede dankzij 3D-printtechnieken die zeer beperkte oplages mogelijk maken, lijkt de keuze dit jaar haast oneindig.

Koekje van eigen DNA? Een Londense ondernemer bedacht dat je met 3D-print­techniek elke bakvorm kunt creëren die je wilt. Bijvoorbeeld in de vorm van een DNA-spiraal, een cafeïnemolecuul of een celdeling in vier afleveringen. Vol­gens de makers is het materiaal vaatwasmachinebestendig, al blijft het vast niet zo lang goed als Albert Heijns plastic lettervermicelli.

Dieper doordacht zijn de projecten waarmee chemisch bioloog Jun Axup uit San Francisco haar liefde voor het vak uitdraagt. Sinds kort biedt ze in samenwerking met HappiLabs, een adviesbureau uit Chicago dat laboratoria ondersteunt bij het inkoopproces, 3D-geprinte HappiLab­ware for happy scientists aan. Het eerste product is een designer microcentrifuge tube rack in de vorm van een serotoninemolecuul. Wie niet beschikt over centrifugebuisjes, kan het gebruiken als pennenbakje.

Een ander project van Axup heet Science Couture: textiel dat is bedrukt met toepasselijke molecuulstructuren, zoals cafeïne, oxytocine en – alweer – serotonine. Te verkrijgen als shirt, legging, jurk, kussen, smartphone- of laptophoes, tas en koffiebeker. De knuffels in de vorm van DNA-basen, met magneetjes om de waterstofbruggen te simuleren, zijn helaas al jaren uitverkocht.

Drukwerk

Als je een boek cadeau wilt geven, moet je misschien voor lief nemen dat het niet puur over scheikunde gaat. In Kracht2 ziet de elfjarige Neeltje de eerste gebouwen van de Technische Universiteit Eindhoven verrijzen. Ze wil er graag haar intrek nemen om uitvinder te worden, maar papa ziet haar liever ‘gewoon’ naar de huishoudschool gaan. Kracht2 maakt deel uit van de als Eindhoven-promotion opgezette boekenreeks Toen & Hier; auteur Bianca Mastenbroek is zelf TU/e-alumnus en in twee andere delen staan het Parktheater en het Klokgebouw centraal.

Voor volwassenen is er een namaak-scheikundeboek, met ruimte binnenin voor een heupflacon. Achterliggende gedachte is ongetwijfeld dat niemand zo’n leerboek ooit vrijwillig opent, maar het zou eerlijker zijn geweest om op het omslag ethanol af te beelden in plaats van vanilline.

Het meest voor de hand liggende cadeau blijft natuurlijk het periodiek systeem. Maar kijk uit, want twee jaar nadat de IUPAC de definitieve namen en afkortingen van vier nieuwe elementen vastlegde, zijn nog heel veel oude voorraden in omloop waarop rechtsonder viermaal ununzovelium staat. Wij kwamen onder meer verouderde muismatjes, douchegordijnen en gymschoenen tegen – die kun je dus beter niet als spiekbriefje gebruiken tijdens het scheikunde-examen.

Het probleem speelt niet bij de eindeloze reeks klokken waarvan de cijfers zijn vervangen door de elementen een tot en met twaalf. Maar we kwamen ook een horloge tegen waarop ze alle 118 staan, en nog correct ook. Er is nog ruimte voor de nummers 119 en 120 – wat let jullie, dames en heren fysici?

De badlakens die je kunt verdienen door een nieuw KNCV-lid te werven, zijn ook helemaal up-to-date.