Spaanse onderzoekers gaan bacteriën inzetten om fresco’s schoon te maken. Tijdens een seminar presenteerde een team onderzoekers van de Universidad Polytècnica in Valencia hoe zij een bacteriestam hebben ‘getraind’ om gekristalliseerd zout op te ruimen.
De onderzoekers baseerden hun aanpak op die van de Italiaanse microbioloog Giancarlo Ranalli. Hij publiceerde in 2005 een artikel waarin hij de A29-stam van Pseudomonas stutzeri had gebruikt om een fresco uit de 14e eeuw te ontdoen van lijmrestjes die na een eerdere restauratie op de schildering achter waren gebleven. De beste resultaten werden bereikt door de bacteriën met een kwast op het fresco aan te brengen en er vervolgens een dunne laag katoen overheen te leggen dat was geweekt in bacteriesuspensie.
De Spanjaarden selecteerden en ‘trainden’ een stam van P. stutzeri die het beste in staat was om gekristalliseerd zout op te eten. Op muurschilderingen kunnen namelijk na verloop van tijd zoutkorsten ontstaan door efflorescentie. “Zouten in ontbindend organisch materiaal migreren door zwaartekracht en verdamping naar de schilderingen en vormen een witte korst dat het kunstwerk verbergt”, aldus onderzoekster Pilar Bosch.
Ook gebruikt het team in plaats van katoenen lappen een door henzelf ontwikkelde gel voor het aanbrengen van de bacteriën. Hierdoor wordt voorkomen dat er vocht in het fresco trekt. Als na anderhalf uur de gel met bacteriën wordt weggehaald, droogt het oppervlak en gaan de eventueel achtergebleven bacteriën dood.
Zoutkorsten kunnen op het moment worden verwijderd door agressieve en giftige chemicaliën, of door mechanische middelen waarbij de verf beschadigd kan raken. Volgens de onderzoekers is het gebruik van bacteriën een stuk veiliger voor mensen, en de schilderingen zelf.
Ze hebben de techniek al uitgeprobeerd op twee fresco’s in de kerk van Santos Juanes, en naar verwachting gaan ze er nog twee doen.
Nog geen opmerkingen