We wisten het al, maar nu we midden in een grote crisis zitten, is het pijnlijk duidelijk: het vertrouwen in de wetenschap slinkt.

Hoe deskundigen ook blijven strooien met steile grafieken, toekomst­scenario’s en niesdruppelverspreidingsanalyses, toch lijkt een deel van de bevolking niet te overtuigen. Die mensen vinden hun eigen feiten op het internet en delen die vervolgens fanatiek met hun omgeving.

Als reactie daarop is mijn tijdlijn op Face­book inmiddels gevuld met een tegengeluid. Vrienden uit mijn eigen filterbubbel delen plaatjes en teksten waarin staat dat onderzoek doen echt niet hetzelfde is als een Youtube-video kijken en dat Hans van Hiernaast met zijn mening echt niet evenveel te zeggen heeft als Jaap van Dissel. Ze zijn gefrustreerd, en terecht. Een van mijn vrienden deelde een tekst waarin vrij kwaad werd uitgelegd hoeveel stappen een wetenschapper door moet om iets te kunnen beweren. Hoeveel data, statistische analyse en peerreview daaraan voorafgaat. Dat dat niet zomaar in twijfel te trekken is.

En dat is waar. Wetenschap kost veel tijd en moeite. Uitspraken worden niet zomaar gedaan. Dit soort berichten willen mensen het gevoel geven dat wetenschap heel moeilijk is en dat de ‘gewone mens’ zich dus niet moet bemoeien met het beleid. Want wat weet Hans van virologie? Waarom heeft hij dan een mening? Toch denk ik dat het verspreiden van dit soort boze berichten contraproductief is.

Op die manier geven we mensen namelijk het gevoel dat wetenschap heel moeilijk is. Dat het officieel is en weggelegd voor speciale mensen. Dat creëert afstand tussen wetenschappers en niet-wetenschappers, waardoor onbegrip en uiteindelijk onvrede ontstaat. Juist omdat de niet-experts het idee hebben gekregen dat zij niet zelf mogen nadenken en dat moeten overlaten aan de wel-experts. Zo hebben we onszelf in de voet geschoten. Er staat namelijk altijd wel een ‘expert’ op die iets anders beweert dan de rest van de wetenschap.

Mijn voorstel is dus om te laten zien dat wetenschappers mensen zijn, net als Hans van Hiernaast. Hoe meer we wetenschappers als een soort Einsteins af blijven schilderen, hoe meer wetenschap een onbegrijpelijke black box wordt. Dan nemen mensen dus ook de moeite niet meer om te proberen het te snappen. En dus hoe meer complottheorieën we uiteindelijk overhouden. Laten we in gesprek blijven met mensen die wetenschap in twijfel trekken. Alleen op die manier winnen we vertrouwen terug.

Jenny Hasenack, projectleider KNCV