‘The soul of academic science is being destroyed, one patent at a time.’ Zo begint de Amerikaanse moleculair bioloog Michael Eisen zijn blog waarin hij de huidige veranderingen in de wetenschap bekritiseert.

Veranderingen die volgens hem de vrije wetenschap inperken en de wetenschapper zou remmen te innoveren. De wijzende vinger gaat naar The Broad Institute, dat recentelijk het patentrecht mocht houden voor de CRISPR-Cas9 techniek.

Maar dat is slechts één voorbeeld. In de VS speelt het veranderde politieke klimaat natuurlijk ook mee. Er lijkt wel een trend te zijn dat sommige wetenschappers meer voor zichzelf opkomen en zich in een hoekje gedreven voelen. Zo is er, in navolging van de VS, in andere landen en ook in Nederland binnenkort een heuse March for Science. In plaats van een mars, zoals die in Boston op 19 februari, is het een bijeenkomst op het Museumplein op 22 april. De initiatiefnemers zijn vijftien rectoren van Nederlandse universiteiten die in hun pleidooi motiveren waarom zij vinden dat we ook in Nederland van ons moeten laten horen. Terwijl ze juist incidenten aanhalen in het buitenland, zoals de Turkse regering die universiteiten sloot en medewerkers ontsloeg.

Biohackers

Zou de Nederlandse regering ooit zo ver gaan? Ik zie het hier niet gebeuren. Bovendien mogen hier zelfs burgers knutselen met genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s), al zijn het alleen die uit de twee veiligste categorieën. Welke dat zijn, staat in het ggo-besluit van 2013. En sinds 2015 is er, behalve de verplichte omgevingsvergunning milieu, geen aparte ggo-vergunning meer nodig, maar volstaat een kennisgeving aan de minister van I&M. De biohackers kunnen hun hart ophalen.

Dat het met de vrijheid niet zo slecht gesteld is in de Nederlandse wetenschap, blijkt ook uit de uitleg van de rijksoverheid van de aangepaste ggo-regeling: ‘Inmiddels is veel ervaring opgedaan met genetische modificatie op deze laagste inperkingsniveaus en zijn van tal van combinaties van organismen, gastheren en vectoren de risico’s bekend. Bovendien is bij bedrijven en instituten veel kennis over het veilig werken op deze laagste inperkingsniveaus voorhanden.’ Toch fijn dat onze regering zoveel vertrouwen heeft in het wetenschappelijke werk met ggo’s.

Terugkomend op het pleidooi van die vijftien rectoren; ze hebben ergens wel een punt. Wetenschappers moeten volgens hun meer van zich moeten laten horen voordat burgers hun eigen waarheid gaan verkondigen. En niet alleen de burgers, maar ook de media geven vaak een eigen draai aan het wetenschappelijke nieuws. Hoe je daar als wetenschapper mee kan omgaan, vertelt Cocheret de La Moriniere, mediatrainer en auteur van het boek IMPACT! via de nieuwsmedia. Ook benadrukt hij waarom het zo belangrijk is om als wetenschapper naar buiten te treden. Dat kan beter, ook in Nederland.