Uitzaaiing van tumoren is wellicht af te remmen met een medicijn dat de cellen stijver maakt. Zo komen ze er letterlijk nergens meer tussen, suggereren Johns Hopkins-onderzoekers in PNAS.

Ze zijn al bezig om 4-hydroxyacetofenon (4-HAP, ook bekend als piceol), een natuurproduct dat dit voor elkaar lijkt te krijgen, uit te testen op muizen. 4-HAP heeft het voordeel dat het in een paar landen al is toegelaten als middel tegen geelzucht, zodat je een deel van de klinische tests kunt overslaan. De verstijving heeft te maken met interactie tussen 4-HAP en het motoreiwit myosine II, dat onderdeel uitmaakt van het cytoskelet van de cel.

De ontdekking komt voort uit een langlopend onderzoek naar celdeling. In het kader daarvan ontstond een methode om stoffen te screenen op hun vermogen die deling te verstoren. Je dient ze toe aan amoebes en als je daarna exemplaren vindt met twee of meer celkernen, dan weet je genoeg.

Screening van 22.000 moleculen leverde er 25 op met een dergelijk effect. Zoiets hoeft niet met het cytoskelet te maken te hebben maar het ligt wel voor de hand. De keuze viel vervolgens op een stof die wordt aangeduid als carbamaat-7 (ChemBridge 5180622). Nader onderzoek leerde dat deze verbinding zelf niets met myosine doet. In het lichaam wordt hij echter afgebroken, dan krijg je onder meer 4-HAP en dát is wat de myosinehuishouding verstoort.

Achteraf moet je trouwens concluderen dat carbamaat-7 nauw verwant is aan een paar herbiciden waarvan óók al bekend was dat ze de celdeling verstoren.

Elders binnen Johns Hopkins was intussen ontdekt dat uitzaaiende alvleesklierkankercellen juist zachter zijn dan normaal, waarschijnlijk omdat ze zo gemakkelijker kunnen doordringen in de rest van het lichaam. En nu is dus de vraag of je met 4-HAP dit effect kunt tegengaan.

En mocht het niet werken dan bewijst het nog altijd dat die amoebenscreening een prima uitvinding is, besluiten de onderzoekers.

bron: Johns Hopkins Medicine