Het is begin oktober. In Spanje vechten Spanjaarden en Catalanen elkaar de tent uit, in de VS vallen onschuldige slachtoffers bij het zoveelste eenzijdige vuurgevecht. En in Nederland? Daar rollen de politiek en big farma met elkaar over de keien van Den Haag. Inzet: de prijs van nieuwe medicijnen. Henk Nijboer (PvdA) sprak van ‘woekerwinsten’ en de algemeen directeur van Janssen Benelux dreigde zelfs met vertrek uit Nederland.

‘Wat hebben we met elkaar over voor een levensjaar?’, is feitelijk de vraag waar ze het in Den Haag over hebben. Maar stel die vraag maar eens recht in de ogen van een ziek mens. Daar heb je als ‘patiënt’, als betrokken partner, familielid of vriend geen boodschap aan. Ik weet het antwoord niet en luister evenmin mee in de Haagse wandelgangen. Maar onder aan de streep gaat het er bij mij niet in dat we patiënten nieuwe medicatie zo makkelijk lijken te ontzeggen op basis van economische argumenten.

Een van de laatste economische slachtoffers is Orkambi tegen cystic fibrosis (taaislijmziekte). Minister van VWS Edith Schippers en fabrikant Vertex weten maar geen prijsovereenkomst te bereiken. Volgens de politiek zou de prijs niet in verhouding staan tot het betrekkelijk bescheiden effect dat Orkambi heeft. Vertex op zijn beurt is ‘diep teleurgesteld’ en roept zelfs de Nederlandse regering op om ‘onmiddellijk in te grijpen’. Wie het ook bij het rechte eind heeft: de patiënten zijn de klos.

Zou het komen omdat cystic fibrosis relatief weinig mensen raakt? In Nederland lijden zo’n 1.530 mensen aan CF, van wie 650 kinderen, aldus de website van de Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting – maar wel met een gemiddelde levensverwachting van veertig inclusief een zeer grote impact van de ziekte hierop. Nee, want de discussie gaat toch vooral over geneesmiddelen voor doodsoorzaak nummer een in ons land, kanker, aldus Het Financieele Dagblad – al is dat wel een containerbegrip.

Het is met dank aan de progressie in de diagnostiek dat er überhaupt een weg is vrijgekomen voor behandelingen. En een almaar groeiend inzicht in hoe bijvoorbeeld kanker op moleculaire schaal werkt, legt de basis voor nieuwe, innovatieve medicijnen. Neem de opkomst van cryo-elektronenmicroscopie, waarvoor een Amerikaans trio op 4 oktober de Nobelprijs voor Scheikunde kreeg.

En als we er aan de ene kant van het spectrum met elkaar niet uitkomen, laten we dan dromen over de mogelijkheden aan de andere kant. Van diagnostiek die vroeg genoeg kan ingrijpen, zodat we minder afhankelijk zijn van die ‘onbetaalbare’ medicijnen; daar liggen zeker voor kanker mogelijkheden. Deze editie van C2W geeft weer dat de ontwikkelingen in volle gang zijn, zie het artikel Tumoren in zicht, het artikel Inzoomen op tetraspanines en de start-up. En zoals dat past bij goede fundamentele wetenschap: de praktische toepassing volgt dan op den duur vanzelf – zie ook de opinie en het interview. Nu nog een politiek die daarop durft te vertrouwen.

Puck Moll, vak-/eindredacteur C2W, p.moll@c2w.nl

Update 25/10: Orkambi komt toch in het basispakket. Minister Schippers heeft alsnog een overeenkomst met Vertex weten te sluiten, zie hier voor het persbericht.