‘Soms verlang ik terug naar de tijd dat factchecken nog gezellig was.’ We stonden koffie te drinken tijdens de pauze van de eerste bijeenkomst van Benedmo, een Nederlands-Vlaams initiatief om nepnieuws tegen te gaan. Peter Burger, universitair docent in Leiden en expert op het gebied van nepnieuws, zei het met een knipoog en een zucht.

Ik vermoed dat hij de tijd bedoelde, een jaar of vijf geleden, dat hij zijn volgers op Twitter nog onbekommerd kon wijzen op klassieke ‘broodjes aap’ die zich om de zoveel tijd aandienen in een nieuw jasje. De tijd, dat journalisten nog feitelijk weerwoord konden bieden aan onwaarheden zonder een leger schuimbekkende internettrollen aan de broek te krijgen. Inmiddels stonden we wat minder onbekommerd te somberen rond de koffietafel. Natuurlijk, het was geweldig dat we elkaar weer konden spreken zonder scherm ertussen, maar twee jaar coronacrisis had het vertrouwen in belangrijke democratische instituties – de wetenschap, de journalistiek, de overheid – bepaald geen goed gedaan. Voor dat wantrouwen waren vaak goede redenen, maar het is een uitstekende voedingsbodem voor onzinverhalen die aanzienlijk minder onschuldig zijn dan broodjes aap.