Van 15 tot en met 19 juni is het voor de analytisch chemicus feest in Brugge: de 54e editie van het International Symposium on High Performance Liquid Phase Separations and Related Techniques (HPLC 2025) brengt dan academie en industrie samen voor een interessant en interactief programma. Bob Pirok (UvA) staat meermaals op het podium voor een sessie en licht alvast een tipje van de sluier op.

‘Deze conferentie kenmerkt zich door aan de start te beginnen met short courses’, vertelt Bob Pirok, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam. Voor studenten en wetenschappers die niet up-to-speed zijn in het gebied is het een kans om te leren wat je moet weten om betekenisvol te kunnen meedoen aan de conferentie. ‘Er zijn verschillende short courses, maar ikzelf doe er twee. De ene behandelt de basisvaardigheden vloeistofchromatografie, maar de andere is nieuw: daarin kijk ik naar de zin en onzin van het gebruik van AI in de analytische chemie.’

Die laatste short course heeft Pirok opgezet met het oog op de praktijk: ‘Helaas zie ik zelf met regelmaat mensen en organisaties die bijvoorbeeld zien dat ChatGPT heel populair is en dan denken dat zij er ook iets mee moeten doen omdat ze de boot niet willen missen. Maar er zijn veel redenen waarom sommige AI-functies op een fundamenteel niveau niet gaan werken.’ Hij geeft dus een kritische noot, zonder daarbij het nut van AI-technieken te ontkennen.

Halve eeuw

Ook gaat Pirok in het reguliere programma meer de diepte in. ‘Ik maak deel uit van een sessie over automatische methodeontwikkeling, in lijn met mijn hoofdonderzoek’, zegt Pirok. ‘We kijken dan bijvoorbeeld naar theorieën van meer dan een halve eeuw oud. Ondanks dat die al zo lang bestaan, doet niemand er wat mee. Dat komt omdat het toepassen van die theorieën en daarbij het ontwikkelen van methodes ontzettend veel tijd – en dus geld – kosten en maar weinig mensen hebben daar tijd voor.’

Een voorbeeld is de 2D-vloeistofchromatografie. Dat bestaat al veertig jaar en is honderd keer krachtiger dan reguliere LC, maar het is niet routinematig in gebruik omdat het te lang duurt om een methode te ontwikkelen. Pirok legt tijdens zijn lezing uit hoe hij algoritmes maakt die een systeem aanstuurt om proefmethodes te ontwikkelen die zichzelf verbetert.

Educatie en scheidingsmethoden

Een andere nieuwe sessie gaat over educatie en ook daar is Pirok te vinden. ‘Hierin gaat mijn bijdrage over een boek dat ik met mijn voormalige promotor Peter Schoenmakers de afgelopen twee jaar heb geschreven over analytische scheidingsmethoden. We merkten namelijk dat we studenten naar een hele reeks boeken en artikelen moesten verwijzen om de stof duidelijk te maken en dat moest beter.’

Het non-profit boek komt vlak voor de conferentie uit en zal daar ook verkocht worden. Er is een website aan gekoppeld met gratis colleges en oefenopdrachten om door het boek heen te werken, zodat ook mensen die niet de mogelijkheid hebben om (nog) een studie te volgen zich kunnen verdiepen in de analytische chemie.

Flash

Pirok kijkt verder vooral uit naar sessies over multidimensionale vloeistofchromatografie, LCMS en het scheiden van oligonucleotiden. ‘Ook de moeite waard zijn de Industry stories. Daarin vertellen mensen uit de industrie waar ze tegenaan lopen. Je ziet dan weer dat de praktijk niet altijd zit te wachten op een nieuwe techniek, maar soms ook gewoon op hulp bij of verbeteringen aan bestaande technieken.’

Ook de jongere generatie komt aan bod. Pirok: ‘De Young Scientist Flash Presentations zijn een mooi voorbeeld van misschien minder diep op de inhoud ingaan, maar wel korter en krachtiger je boodschap over kunnen brengen dan in de wat langere presentaties. En je hebt de enorme postersessies waar ik veel zin in heb. Dan kom je echt met het werk van studenten in aanraking en die doen echt spannendere dingen dan de wetenschappers die al jaren in dezelfde onderzoekslijn zitten, daar leer je echt veel van.’

HPLC2025