Schakel in varkens bepaalde DNA-sequenties uit en je kunt hun organen voortaan redelijk veilig in mensen monteren. In een petrischaaltje werkt het schitterend, schrijft Harvard-coryfee George Church in Science.

Church heeft al een spin-off genaamd eGenesis opgezet om het idee te commercialiseren en volgens de Science-nieuwsredactie heeft hij tijdens een congres verklapt dat het eerste anti-allergene varkensembryo al bijna een feit is.

Die varkensorganen worden al heel lang gezien als veelbelovend, vooral omdat ze voor een mens ongeveer de juiste grootte hebben. In theorie zouden ze een einde kunnen maken aan het nijpende gebrek aan donororganen. Maar bij de eerste voorzichtige proeven bleek het menselijke immuunsysteem er uiterst heftig op te reageren. Vandaar dat ‘xenotransplantatie’, zoals het specialisme officieel heet, eigenlijk al vijftien jaar op zijn gat ligt.

Church wil nu het populaire CRISPR-Cas9-editingsysteem gebruiken om alle genen, die coderen voor eiwitsequenties waar mensen niet tegen kunnen, al in het varken kapot te knippen.

Hij heeft het uitgeprobeerd met PERV, voluit porcine endogenous retrovirus. Die code zit op 62 plaatsen ingebakken in het varkens-DNA. Of varkens er zelf last van te hebben is onduidelijk en of het iets met mensen doet weten we ook niet. Maar vast staat dat het in een petrischaaltje menselijke cellen kan besmetten, en dat is in de praktijk al griezelig genoeg om van transplantatiepogingen af te zien.

Inderdaad lukte het met CRISPR om bij een aantal cellen alle 62 PERV-kopieën tegelijk uit te schakelen, wat voor deze techniek een absoluut record is - voor zover Church weet was nog niemand verder gekomen dan zes genen tegelijk. Dat de cellen dit knipfestijn overleefden is een meevaller. En dat daarna in bovengenoemd petrischaaltje de kans op PERV-overdracht naar de menselijke cellen met een factor duizend afnam, mag je een groot succes noemen.

De volgende stap is om de gewijzigde celkernen in te brengen in een ‘leeggehaalde’ bevruchte varkens-eicel, om zo PERV-vrije kloonvarkens te kweken. Tot en met dat inbrengen is het kennelijk al gelukt, al wil Church niet zeggen of de embryo’s daadwerkelijk PERV-vrij waren.

Zo ja, dan is de volgende stap dat je de biggetjes ter wereld laat komen, en ze laat opgroeoine tot donoren van menselijke organen waarvan in elk geval de langetermijnrisico’s vrijwel verwaarloosbaar zijn.

Of je de kortetermijnrisico’s, dus de allergische reacties, moet voorkomen door nog meer genen te verknippen of dat je ze met medicijnen kunt onderdrukken, is dan de volgende vraag.

bron: Science