Trek de verhouding tussen de enantiomeren in een racemisch mengsel een klein beetje scheef, en je kunt de versie die het meeste voorkomt selectief adsorberen in een zeoliet. Dat stellen onderzoekers van de K.U.Leuven op de website van Angewandte Chemie.

Ze hebben het uitgeprobeerd met een Al-gesubstitueerde MFI-zeoliet. Essentieel is dat er van tevoren losse (kat)ionen in de poriën zitten. Komt in zo’n portie ook een van beide enantiomeren terecht, dan drukt die het ion in een hoek. Welke hoek, hangt af van de vorm van dat molecuul en dus van de vraag of het de links- of de rechtsdraaiende variant is.

Door onderlinge afstoting worden hierdoor ionen in andere poriën beïnvloed. Omdat ze allemaal zo ver mogelijk uit elkaar proberen te gaan zitten, komen ze als het ware ook allemaal in dezelfde hoek van hun eigen porie terecht. En dat zorgt er weer voor dat ook in die porie bij voorkeur de enantiomeer past waarmee je bent begonnen.

In eerste instantie is het toeval welke enantiomeer als eerste de porie binnendringt. Maar uiteindelijk krijg je een competitie waarbij beide enantiomeren proberen om de meeste invloed op het geheel te krijgen. Aangezien zeoliet en ion zelf geen van beiden een voorkeur hebben, wint uiteindelijk gewoon de enantiomeer die in de meerderheid is. En al is de mengverhouding in de meeste racemische mengsels precies fifty-fifty, is het natuurlijk geen probleem om de natuur een handje te helpen door er een extra scheutje van een van beide enantiomeren bij te doen.

Computersimulaties bevestigen dat dit zelfs in theorie zo werkt.

De auteurs denken dat het uiteindelijk ook op op industriële schaal moet kunnen. Voor de geneesmiddelenproductie, waar je vaak te maken hebt met enantiomeren waarvan de ene geneeskrachtig is en de andere toxisch, zu het een uitkomst kunnen zijn.

Ze plakken er tevens de zoveelste theorie aan vast die antwoord zou kunnen geven op de vraag waarom al het Aardse leven uit linksdraaiende aminozuren bestaat. Daarvoor moet je aannemen dat die aminozuren ooit zijn gevormd inkleilagen op de bodem van de oersoep. Als toen bij toeval één van beide enantiomeren het eerste in de klei getrokken is, zou de andere mogelijkheid meteen geen kans meer hebben gehad.

bron: K.U.Leuven