De M-subsidie biedt onderzoekers de mogelijkheid om creatieve, risicovolle ideeën uit te werken en wetenschappelijke vernieuwingen tot stand te brengen die de basis kunnen vormen voor de onderzoeksthema’s van de toekomst. Binnen deze M-ronde (pakket 24-3) zijn er in totaal 82 aanvragen behandeld, waarvan 59 M-1 aanvragen en 23 M-2 aanvragen. Het bestuur van ENW heeft besloten om vijf M-2 aanvragen en zestien M-1 aanvragen te honoreren.

Ontmaskering van een sluipmoordenaar: cryo-EM om de invasietactieken van Legionella te ontrafelen.

Alexander Belyy (RUG, NVBMB-lid)

Verstopt in de watersystemen voor dagelijks gebruik wacht de pathogene Legionella pneumophila bacterie op het juiste moment om verfijnde invasietactieken toe te passen om onze longcellen te kapen en een levensbedreigende longontsteking te veroorzaken. Ons onderzoeksproject maakt gebruik van geavanceerde cryo-elektronenmicroscopie om deze raadselachtige tactieken op moleculair niveau te onthullen. Met ongekende resolutie zullen we de aanvalswijze visualiseren, waardoor we een gedetailleerd inzicht krijgen hoe het infectieprocesvan L. pneumophila verloopt. Dit onderzoek belooft ons een beter begrip van de pathogeniciteit van L. pneumophila, dat de weg vrij maakt voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en behandelingswijze om legionellose te bestrijden.

Ontrafelen van nieuwe principes van chromatine-organisatie in archaea

Remus Dame (LEI, KNCV- en NVBMB-lid) & Gijs Wuite (VU)

Het DNA van alle vormen van leven wordt structureel en functioneel georganiseerd om vorm te geven aan belangrijke DNA-gecodeerde processen in deze organismen, zoals het aflezen, copiëren en herstellen van genen. Histonen en histon-achtige eiwitten vervullen een sleutelrol in de organisatie van genomen. ‘Standaardhistonen’ wikkelen DNA om een kern van eiwitten. Dat leidt tot de vorming van nucleosomen. In dit project wordt onderzocht of een eerder onbekende groep van niet-standaard-histonen, een onconventionele rol vervult in DNA-organisatie. Deze kennis vormt de basis voor het verbeteren van ons begrip van de fundamentele structurele principes van genoomorganisatie en genoomevolutie.

Precisiechemie in Kleine Ruimtes: De Sleutel tot Katalysatorontwerp zonder Koolstofverlies

Evgeny Pidko (TUD, KNCV-lid) & Nikolay Kosinov (TU/e, KNCV-DZA-sectielid)

Deze voorstel heeft als doel een revolutie teweeg te brengen in katalysatorontwerp door nul-koolstofafval te bereiken via precieze selectiviteitscontrole in beperkte katalytische systemen. Aan de hand van zeoliet-gekatalyseerde biomassaconversies als model onderzoeken we hoe ruimtelijke begrenzing en entropie samenwerken om reactiepaden te sturen. Door geavanceerde computationele modellering te integreren met operando-experimenten, zullen we reactienetwerken in kaart brengen, sleutelintermediairen identificeren en voorwaarden optimaliseren om verspilling door bijproducten te onderdrukken. Dit onderzoek verandert het paradigma van katalysatorontwerp, met een focus op selectiviteitscontrole met moleculaire precisie.

Genezen met licht en luisteren naar de behandelingseffecten

Wiktor Szymanski (RUG, KNCV-lid) & Schelto Kruijff (UMCG)

Fotofarmacologie reguleert de activiteit van geneesmiddelen met licht, zodat kan worden bepaald waar in het lichaam geneesmiddelen actief zijn. Zonder medische beeldvormingstechnieken is het echter onmogelijk te bepalen waar de ziektelocatie is en of het geneesmiddel geactiveerd wordt. In dit project ontwikkelen we een innovatieve behandelingsmethode waarbij fotofarmacologie en foto-akoestische beeldvorming worden gecombineerd om zowel geneesmiddelen te activeren als direct de behandeleffecten te visualiseren. Dit innovatieve concept wordt getest voor papillair schildkliercarcinoom, een tumor met een goede prognose waarbij agressieve chirurgie vaak onnodige morbiditeit veroorzaakt. Een minimaal-invasive behandelingsmethode zou de behandelingslast sterk kunnen terugdringen met behoud van de goede prognose.

Alle gehonoreerde projecten vind je hier.