Denk maar niet dat je ooit dinosaurus-DNA kunt halen uit een in barnsteen gevangen insect. Het blijft in die omgeving zelfs geen halve eeuw goed, concluderen onderzoekers van de universiteit van Manchester na uiterst zorgvuldige bestudering van twee verharste bijen.

Het betekent dat de Jurassic Park-filmreeks definitief kan worden afgeschreven als wetenschappelijke onzin. In die films is sprake van muggen die dinosaurusbloed opzuigen en meteen daarna opgesloten raken in een druppel hars. 65 miljoen jaar later blijkt het DNA uit dat bloed nog intact genoeg om er een authentieke T-rex met een gezonde eetlust uit te kunnen opkweken.

Het idee was ontleend aan berichten dat uit zulke barnsteen-insecten inderdaad redelijk intact DNA was geëxtraheerd. Alleen waren er toentertijd nog geen goede sequencers zodat onmogelijk was na te gaan of het echt oud DNA was of hedendaags DNA dat de monsters had besmet.

In PLoS ONE beschrijven de Engelsen nu hoe ze op uiterst zorgvuldige wijze twee Colombiaanse bijen uit hun omhulsel hebben bevrijd, waarna ze aanwezige DNA extraheerden en in zijn geheel door een 454-sequenser haalden. Eén van de bijen was naar schatting ruim 10.000 jaar oud, de andere dateerde ‘van na de bom’, dat wil zeggen van na de eerste nucleaire explosies in 1945.

De publicatie legt sterk de nadruk op de moeite die is gedaan om elke contaminatie uit te sluiten. Zo werden alle oppervlakken in het lab periodiek gesteriliseerd met uv-straling en gepoetst met een mengsel van alcohol en bleekwater, terwijl de instrumenten ook nog werden gereinigd met een middeltje dat luistert naar de schone naam DNA-Away.

De laboranten droegen ‘forensische’ pakken, mondkapjes, haarnetjes, veiligheidsbrillen en twee stel steriele handschoenen over elkaar. Bovendien werd gewerkt in een lab waar nooit eerder insecten-DNA was geïsoleerd.

De hars zelf werd ook nog eens gepoetst met bleek, absolute alcohol and DNA-Away voordat ze in chloroform werd opgelost om het insect er uit te krijgen.

Het resultaat was er naar. Uit de jongste bij kwam nog een DNA-fragmentje dat matchte met literatuurgegevens over het genoom van een verwante hommel. Uit de oudste bij kwamen alleen artefacten, geen enkele serieuze sequentie.

“We do not believe that our negative results (...) can be ascribed entirely to technical incompetence”, schrijven de auteurs. Ze concluderen dan ook dat DNA gewoon niet goed blijft in zulke hars. Na een paar honderd jaar vind je nog meer terug in een insect dat hangt uit te drogen in een vitrine met een speld door z’n donder, voegen ze er cynisch aan toe.

Ze moeten toegeven dat de bijen in kopal zaten, een harskwaliteit die inferieur is aan echte barnsteen, maar ze kunnen zich niet voorstellen dat dat zó veel uitmaakt.

bron: De Volkskrant, PLoS ONE