Vervang een gen in tamme varkens door het analoge gen uit een wild wrattenzwijn en je maakt de dieren bestand tegen de Afrikaanse varkenspest. Een vorm van genetische modificatie die bij zoogdieren nog niet eerder is vertoond, claimen onderzoekers van het Roslin-instituut in Edinburgh in Scientific Reports.

Zowel wilde als tamme varkens bezitten het zogeheten RELA-gen, maar de versie van wrattenzwijnen (Phacochoerus africanus) en andere Afrikaanse varkensachtigen wijkt op vijf punten af van die van Westerse tamme varkens (Sus scrofa domesticus). Het eiwit, waar het voor codeert, bevat daardoor drie afwijkende aminozuren. En het lijkt er sterk op dat dit verschil voldoende is om Afrikaanse varkens niet te laten reageren op infectie met Afrikaanse varkenspest, terwijl S.scrofa er in tweederde van de gevallen aan dood gaat.

De codes voor die drie aminozuren zitten verspreid over een stuk DNA van 251 basen, en in Edinburgh redeneerden ze dat dat nog net kort genoeg zou moeten zijn om in één keer te vervangen. Daartoe injecteerden ze bevruchte eicellen met een zinkvingernuclease dat was geprogrammeerd om het DNA vlak naast dat stuk door te knippen, vergezeld van een gemodificeerd stuk DNA dat daarna door de natuurlijke DNA-reparatiemechanismen min of meer per ongeluk zou moeten worden ingebouwd.

De slaagkans bleek gering maar groter dan nul. Van de 46 biggetjes die uit zo’n geïnjecteerde eicel werden geboren, bleken er drie de modificatie te dragen. Bij eentje was één van beide chromosomen volledig gemodificeerd en de andere niet, bij de tweede waren ze allebei half gemodificeerd. Verrassend genoeg was de derde homozygoot, dus beide chromosomen hadden alle vijf de afwijkende letters meegekregen.

Waar bij wordt aangetekend dat de modificatie eigenlijk niet onnatuurlijk is te noemen omdat de mutaties ook spontaan hadden kunnen ontstaan. Het is zelfs goed mogelijk dat de eerste tamme varkens gewoon deze versie van RELA hadden, maar dat hij gaandeweg is verdwenen na duizenden jaren fokken in landen waar de Afrikaanse varkenspest niet voorkomt.

Of de gemodificeerde varkens er nu daadwerkelijk weer tegen kunnen, moet overigens nog worden onderzocht.

bron: University of Edinburgh