Ze wil zo graag groen zijn, die chemie. Het eeuwfeest van de Vereniging van de Neder­landse Chemische Industrie, die zich sinds die dag Koninklijke VNCI mag noemen, draaide weer eens uit op een middagje zelfkastijding.

Beroepstrendwatcher Ruud Veltenaar hield een zaal vol locatie- en andere managers voor dat ze meer leiderschap moeten tonen en hun focus op aandeelhouderswaarde moeten inruilen voor een moreel kompas. ‘Het is krankzinnig om te denken dat uw inkomen gelijk blijft. U heeft honderd jaar alles uit de bodem gehaald. Lever zelf in. Dát is een echte resultante van leiderschap.’

Waarna iemand van Dow Chemical voor het eerst hardop durfde te zeggen dat de sector de afgelopen veertig jaar vooral bezig is geweest met efficiëntieverbetering. Al die tijd was er nooit een serieuze crisis om op te reageren, en volgens hem is de échte innovatie daardoor compleet ingekacheld.

Het kan de macht der gewoonte zijn geweest dat er ‘Dow confidential’ onder zijn slides stond. Maar zeg dit tegen de aandeelhouders en ze laten Dow waarschijnlijk liever vallen als een baksteen dan dat ze het concern helpen innovatiever te worden. Je ziet het ook aan Shell, dat slechts beperkt applaus oogst als het de groene kaart probeert te spelen. Met méér uit de bodem halen, raakt het minder vrienden kwijt.

Een paar weken later liet Avantium, nota bene voortgekomen uit datzelfde Shell, zien hoe het ook kan. In een Amsterdams etablissement vierde het de opening van een proeffabriek die zuivere glucose isoleert uit houtsnippers, met behulp van zoutzuur. Wegens gebrek aan zuurbestendige materialen was het vroeger nooit goed realiseerbaar, maar de chemie is al bijna zo oud als het socialisme. En niet alleen de nieuwe naam ‘Dawn Technology’ doet aan de gloriejaren van die stroming denken. Dat ceo Tom van Aken zich versprak en over world domination begon terwijl hij world scale bedoelde, paste naadloos binnen het sfeertje van een enthousiaste rebellenclub die danst rond de duurzame meiboom.

Of het echt iets wordt is afwachten. Maar voor de toekomst hebben we meer aan deze mentaliteit dan aan die van VNCI-leden die enkel doen alsof ze iets willen veranderen. Nu maar hopen dat investeerders dit ook een keer doorkrijgen.

Arjen Dijkgraaf, vakredacteur