Twee bestaande middelen tegen bloedstolling blijken het beenmerg te kunnen redden na een overdosis ioniserende straling. Bij muizen heeft toediening 24 uur na de bestraling nog effect, melden Amerikaanse onderzoekers in Nature Medicine.

Het zou voor het eerst zijn dat er een geneesmiddel wordt gevonden dat slachtoffers van nucleaire ongevallen een beetje hoop op redding geeft.

Beide nieuwe middelen zijn eiwitten. Het ene heet thrombomoduline; het wordt onder de namen Solulin en Recomodulin aangeprezen als middel ter voorkoming van trombose. In Japan schijnt het als zodanig ook te zijn goedgekeurd; in Europa loopt een procedure voor toelating als weesgeneesmiddel.

Het andere staat bekend als geactiveerd proteïne C. Eli Lilly verkocht het vroeger onder de naam Xigris als ontstekingsremmer bij bloedvergiftiging, maar heeft het vorig jaar van de markt moeten halen omdat het achteraf niet bleek te helpen.

Dat deze eiwitten helpen tegen stralingsziekte is bij toeval ontdekt. Hartmut Geiger (Cincinnati Children’s Hospital Medical Center) bestraalde allerlei gemuteerde muizen om te zien of er mutaties tussen zaten die de weerstand verhoogden. Het beste bleek een mutatie te presteren die de productie van thrombomoduline verhoogde.

Tegelijk deed Hartmut Weiler (Blood Center of Wisconsin) onderzoek naar het effect van natuurlijk proteïne C in de darmen op stralingsziekte.

Een wederzijdse kennis bracht beide groepen met elkaar in contact. En toen ze hun labjournaals naast elkaar legden viel het kwartje: proteïne C stimuleert het resterende beenmerg, en thrombomoduline activeert proteïne C.

Verdere proeven hebben laten zien dat muizen, die een forse stralingsdosis van 9,5 gray hebben gehad, een overlevingskans van 70 procent hebben als je ze binnen 24 uur een dosis proteïne C geeft. Zonder dat infuus overleeft maar 30 procent het. Toediening van thrombomoduline verhoogt ook de overlevingskansen, maar dan moet je het wel binnen 30 minuten toedienen.

Wat er gebeurt als je beide eiwitten tegelijk geeft, is nog niet uit het artikel te halen.