Onderzoek met een zeker risico, buiten de gbaande paden. Dat is wat ZonMw wil stimuleren met haar nieuwe subsidieprogramma ‘Off Road’. Op zoek naar echte doorbraken.
Het onderzoek moet veelbelovend zijn, op basis van eerdere studies, dan krijg je het misschien gefinancierd. Maar als er al eerdere studies zijn, is het dus niet écht innovatief. Ziehier de ‘Catch-22’ van de moderne onderzoeksfinanciering. Daarom komt ZonMw nu met een nieuw subsidieprogramma, ‘Off Road’: letterlijk buiten de gebaande paden. Negen jonge onderzoekers kregen deze zomer geld voor 1 tot 1,5 jaar onderzoek. Zonder vooronderzoek, zonder gevestigde reputatie.
‘Hiermee willen we jonge onderzoekers uitdagen, en nieuwe inzichten en onverwachte doorbraken mogelijk maken’, vertelt Erica van Oort, programmasecretaris van Off Road bij ZonMw. ‘We hopen dat er onderzoeken tussen zitten die baanbrekende ontdekkingen opleveren.’ ZonMw accepteert dat het gaat om risicovol onderzoek waarbij het eindresultaat niet te voorspellen is, aldus Van Oort. ‘Dat is een gegeven aan de start van de ontwikkeling van nieuwe kennis.’
Legio toepassingen
Een van de Off Road-onderzoekers is Willemijn Hobo van het Radboudumc in Nijmegen. Zij onderzoekt aptameren, kleine RNA-moleculen die kunnen binden aan specifieke eiwitten op het celoppervlak. Hobo: ‘Je kunt ze gebruiken voor targeted therapie. Bijvoorbeeld om siRNA af te leveren: RNA-fragmentjes waarmee je bepaalde genen in de cel kunt stilleggen. Daarmee wil ik afweerremmende mechanismen van leukemiecellen uitschakelen.’
‘Een metabole aanpak is nog nooit onderzocht’
Hobo zoekt naar aptameren die specifiek hechten aan een eiwit dat alleen voorkomt op leukemiestamcellen. Dat biedt hoop op lokale therapie, zonder ernstige bijwerkingen. Als het lukt, dan is dit principe relatief makkelijk te vertalen naar de patiënt, aldus Hobo. Je kunt aptameren vrij eenvoudig op grote schaal synthetiseren. En je kunt legio andere toepassingen ontwikkelen. ‘Echt een voorbeeld van high risk, high gain’, zegt Hobo. ‘De kans dat ik geschikte aptameren vind, is groot. Maar de kans is ook groot dat die aptameren snel weer worden uitgescheiden of afgebroken. Daarom moeten we ze modificeren. Over 1,5 jaar hoop ik een proof of concept te hebben.’
Toevallige ontdekking
Ook Patrick Jansen van het Radboudumc kreeg een Off Roadsubsidie. Hij gaat verder met een ontdekking die hij bij toeval deed. ‘In het kader van malariaonderzoek screende ik een grote stoffenbibliotheek op bijwerkingen’, vertelt hij. ‘Toen ontdekte ik dat er een stof tussen zat die celgroei remde, zonder cellen te doden. Vermoedelijk door het energiemetabolisme te remmen. Dat zou ideaal zijn als middel tegen psoriasis, een huidziekte met overmatige groei van huidcellen.’
In zijn 1,5 jaar Off Roadonderzoek wil Jansen onder meer dosis-responstests en veiligheidstests doen, in 3D-celkweken en met een diermodel. ‘Tot nu toe pak je psoriasis vooral aan met ontstekingsremmende of immuunonderdrukkende stoffen’, zegt Jansen, ‘en die wil je niet langdurig voorschrijven. Een metabole aanpak is nog nooit onderzocht.’ Er is een aanzienlijke kans dat het niet gaat werken. Maar als dat wél zo is, dan zouden veel mensen ermee geholpen zijn: 2 % van de mensen heeft psoriasis.
Jansen heeft er vertrouwen in. ‘Anders zou ik er niet aan beginnen’, lacht hij. ‘Voor mij kwam deze subsidie precies op het juiste moment. Ik denk niet dat dit onderzoek op andere manieren te financieren zou zijn.’
Nog geen opmerkingen