Wellicht krijgt de chemische wereld toch nog een eigen preprintserver. De American Chemical Society (ACS) gaat een poging wagen om er eentje op te zetten, liet ze woensdag weten.

Zo’n preprintserver zet ongepeerreviewde kladversies van wetenschappelijke publicaties alvast gratis online. De wetenschappelijke wereld hoeft dan niet te wachten op de officiële publicatie, die dan vaak nog maanden op zich laat wachten, maar kan meteen op de onderzoeksgegevens inhaken, commentaar leveren en er op voortborduren.

Met name in de natuurkunde en de computerwetenschappenis dit systeem al jaren breed geaccepteerd. De arXiv-server, onderhouden door Cornell University, bestaat al sinds 1991. Enkele andere vakgebieden zijn er ook al mee bezig: zo werkt het Cold Spring Harbor Lab aan de biologieversie bioRxiv.

Maar in de chemie zijn tot nu toe alle pogingen gestrand op de weigering van veel tijdschriftredacties om materiaal te accepteren dat al op een preprintserver heeft gestaan en dus geen primeur meer is. Dat geldt óók voor de bladen die de Publications Division van de ACS zelf uitgeeft: van de 50 redacties hebben er 20 geen bezwaar tegen preprints, een stuk of 12 eisen overleg vooraf en de rest wil er gewoon niets van weten. Met name de topbladen krijgen genoeg kopij binnen om kieskeurig te kunnen zijn, en aangezien het onafhankelijke redacties zijn kan de ACS ze ook niet dwingen.

In samenwerking met de Chemical Abstracts Service (CAS), óók een ACS-dochter, gaat de Publications Division het nu tóch proberen. De werktitel luidt ChemRxiv. De details moeten de komende maanden nog worden uitgewerkt, en er wordt gezocht naar samenwerking met partijen buiten de ACS om het van de grond te krijgen.

Ze hebben alvast Stanford-hoogleraar Carolyn Bertozzi mee, de hoofdredacteur van het open-accessblad ACS Central Science. Ze beschouwt preprintpublicaties als een toekomstgerichte strategie: ‘Ik hoop dat chemici zullen inzien dat de wind aan het draaien is, en dat onze wereld preprintservers niet langer zal zien als een bedreiging.’ Met de aantekening dat de officiële publicatie altijd een meerwaarde behoudt vanwege de peer review.

Ook Paul Alivisatos, Berkeley-hoogleraar en co-hoofdredacteur van de ACS-uitgave Nano Letters, steunt het preprintinitiatief: ‘Peer review is van nature een compromis tussen snelheid en kwaliteit. Een chemische preprintserver biedt een snelle manier om onderzoeksgegevens te delen, waarna peer reviewers en redacteuren zich in alle rust kunnen richten op het checken van de wetenschappelijke nauwkeurigheid en kwaliteit voordat ze die resultaten formeel publiceren. Waar hij aan toevoegt dat die server er toch wel een keertje komt en dat het slim is van de ACS om zelf het initiatief te nemen.

bron: ACS