Science presenteert een katalytische eenpotsreactie die plastic zakken efficiënt omzet in grondstoffen voor hoogwaardige oppervlakte-actieve stoffen en smeermiddelen.

Op termijn kan hun vinding heel wat aardolie schelen, denken Susannah Scott, Mahdi Abu-Omar en hun groepen aan de UC Santa Barbara. Voor niet-specialisten liet Science het artikel samenvatten door de Utrechtse katalyticus Bert Weckhuysen. Die is duidelijk enthousiast, al laat hij doorschemeren dat er nog wel wat werk valt te verzetten eer het proces echt bruikbaar is.

De zakken bestaan uiteraard uit een goedkope kwaliteit polyetheen. De daaruit te produceren grondstoffen zijn voornamelijk alkylaromaten: aromaatringen met twee alkanen als zijketens. In totaal bevatten ze gemiddeld rond de dertig koolstofatomen. De katalysator bestaat uit platina-nanodeeltjes, vastgelegd op wat grotere korrels aluminiumoxide die primair dienen als drager maar zelf ook enigszins katalytisch actief zijn. Je mengt deze korrels door je fijngemalen polyetheenafval, en na een etmaal sudderen bij 280 ºC is het grootste deel omgezet.

Wat er exact gebeurt in de reactor, is nog onduidelijk. Maar het komt er op neer dat bij de vorming van aromaatringen waterstof vrijkomt. Die waterstof is essentieel om via hydrogenolyse de lange polyetheenketens in stukken te knippen. Dat laatste proces is exotherm; de vrijkomende energie helpt de endotherme ringvorming en daardoor heb je genoeg aan die vrij bescheiden 280 ºC.

Extra waterstof hoeft er niet bij. De kunst is wel om het proces zo in te stellen dat beide reacties elkaar in evenwicht houden en je geen overmaat waterstof genereert die je kostbare alkylaromaten gaat hydrogeneren.
Nu worden die alkylaromaten nog gemaakt door zijketens te monteren aan BTX, een mengsel van benzeen, tolueen en xyleen. Gewoonlijk wordt BTX bereid uit aardolie, al kan het inmiddels ook uit biomassa. Maar een proces dat in een keer een product mét zijketens oplevert, is uiteraard een stuk eleganter.