Medicijnproducent Pfizer heeft geprobeerd onder enkele rechtszaken in Nigeria uit te komen door een hoofdofficier van justitie te chanteren. Dat valt af te leiden uit correspondentie van de Amerikaanse ambassade, die via WikiLeaks naar buiten is gebracht.

Pfizer ontkent dat er zoiets is gebeurd. De magistraat in kwestie zegt van niets te weten.

De rechtszaken (een straf- en een civielrechtelijke) draaiden rond een proef met Trovan, een toen nog nieuw antibioticum tegen hersenvliesontsteking. Die werd gehouden in 1996, toen in de deelstaat Kano een epidemie woedde. Er werden 200 kinderen bij betrokken, waarvan de helft Trovan kreeg en de andere helft ceftriaxone, het beste bestaande middel dat in de VS beschikbaar was.

Van de Trovan-groep stierven 5 kinderen en van de ceftriaxone-groep 6. Wat dat betreft viel Pfizer dus niets te verwijten. Maar al snel rezen er twijfels over de manier waarop de proef was uitgevoerd. Zo zouden ouders niet om toestemmming zijn gevraagd. En achteraf laat Artsen zonder Grenzen, dat in hetzelfde gebied actief was, doorschemeren dat men de proef daar onverantwoordelijk vond.

De staat Kano besloot Pfizer aan te klagen. En volgens WikiLeaks heeft de lokale Pfizer-manager, Enrico Liggeri, vervolgens detectives ingehuurd om bewijzen te verzamelen van corruptiepraktijken, waaraan hoofdofficier Michael Aondoakaa zich schuldig zou maken.

Begin 2009 werden de eerste bewijzen doorgespeeld aan lokale kranten, die inderdaad kritisch over Aondoakaa begonnen te schrijven. Vervolgens liet Pfizer hem weten dat er nog veel meer over hem bekend was en dat dat ook in de krant zou komen als hij de rechtszaken doorzette, zo schijnt Liggeri te hebben verteld aan mensen van de Amerikaanse ambassade in Abuja.

Eind 2009 werd de zaak geschikt voor 75 miljoen dollar. De voorwaarden bleven vertrouwelijk.

In een reactie laat Pfizer weten dat het allemaal via keurige onderhandelingen met de federale Nigeriaanse regering is gegaan. De via WikiLeaks gelekte aantijgingen zouden volledig uit de lucht zijn gegrepen.

Ook Aondoakaa verklaart desgevraagd dat hij stomverbaasd is, en dat hij Pfizer misschien wel voor de rechter sleept als het bedrijf echt in zijn verleden heeft gespit.

“I became the target of a multinational: you are supposed to have sympathy with me”, zo wordt hij geciteerd door de Britse krant The Guardian.

Wat Trovan betreft: dat werd heel even een blockbuster, maar verdween vervolgens van de markt omdat het soms tot acuut leverfalen bleek te leiden. Tijdens de proeven was dat neveneffect kennelijk óf niet opgetreden óf over het hoofd gezien.