In Engeland is octrooi aangevraagd op een methode om complexe suikerketens letterlijk de maat te nemen. Zo kun je zien of een verhoogde PSA-waarde in het bloed echt wordt veroorzaakt door prostaatkanker. En zelfs hoe agressief die kanker is, schrijven Paula Mendes en collega’s van de University of Birmingham in Advanced Functional Materials.

 

Ze laten zo’n suikerketen of glycaan complexen vormen met een benzoboroxol, bijvoorbeeld een cyclische ester van 2-hydroxymethylfenylboronzuur. Van dit molecuul kunnen zich meerdere exemplaren aan zo’n keten binden, elk aan een andere suikerbouwsteen. Vervolgens voorzie je een goudplaatje van een organische monolaag, waaruit functionele acrylamidegroepen steken die de zesringen van de benzoboroxolen vastleggen.

De ruimtes tussen de glycaan-benzoboroxolcomplexen vul je op door er andere moleculen te laten polymeriseren, en als je tot slot de suikers losweekt hou je een matrijs over waar in principe alleen het gebruikte glycaan op past. Voor andere suikerketens kloppen de onderlinge afstanden tussen de benzoboroxolen niet. Met een aantal glycanen hebben de auteurs het al met succes uitgeprobeerd.

De prostaatkankertest moet de eerste toepassing worden, mede omdat Prostate Cancer UK het onderzoek heeft gesubsidieerd. De huidige screening, op basis van de concentratie van het ‛prostaatspecifieke’ eiwit PSA in het bloed, is notoir onbetrouwbaar. Al langer is bekend (zie ook hier) dat je beter kunt kijken naar de glycosylering van dit eiwit, dus de manier waarop het is gegarneerd met glycanen. Die verandert namelijk wanneer er echt sprake is van kanker. Tot nu toe zijn glycolyseringsanalyses veel te bewerkelijk voor een routinetest, maar benzoboroxolmatrijzen zouden daar verandering in kunnen brengen. Op PSA komen 56 verschillende glycanen voor. Maar volgens Mendes zijn er maar vier relevant, en die denkt ze er zo uit te kunnen pikken.

Bij andere vormen van kanker zou deze benadering ook moeten werken. De ontwikkeling van een variant voor eierstokkanker is al gestart.

Tommasone, S., Tagger, Y.K., Mendes, P.M. (2020). Advanced Functional Materials