Hoe Ab Osterhaus probeert om H5N1 weer op de kaart te krijgen.

Een paar jaar geleden was het H5N1-influenzavirus groot nieuws. Even dreigde een reprise van de Spaanse griep, die rond 1918 miljoenen slachtoffers eiste. Virusremmers werden gehamsterd en er werd koortsachtig gezocht naar een bruikbaar vaccin. Maar de pandemie bleef uit en de wereld lijkt H5N1 alweer bijna te zijn vergeten.

Volgens de medische wetenschap is het intussen niet de vraag óf die pandemie alsnog uitbreekt, maar wannéér. Deskundigen vrezen dat de mensheid er te luchtig over doet, géén Tamiflu meer hamstert en – vooral – bezuinigt op het onderzoek. Ziehier de achtergronden van ‘H5N1 – De evolutie van een griepvirus’, een manifestatie in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam in samenwerking met de stedelijke viroloog Ab Osterhaus.

Lichte verhoging

Het idee is leuk. Bezoekers komen binnen op en Aziatische vogelmarkt. In het ‘vliegtuig naar huis’ (een rijtje KLM-stoelen) wordt een tv-documentaire over een imaginaire grieppandemie getoond. Vervolgens signaleert een nepwarmtedetector een lichte verhoging en krijgt de bezoeker een gekleurd magneetkaartje aangereikt, dat verderop zijn lot zichtbaar maakt. Laat de röntgenfoto een longontsteking zien, zijn de virussen onder de microscoop erg virulent? En wat zegt de dokter? Kortom: is het een griepje of einde oefening?

De uitwerking is alleen iets te goedkoop. De documentaire is nauwelijks te verstaan. De aankleding van het medische gedeelte oogt mager. Het wetenschappelijke verhaal over griepvirussen is voor leken nauwelijks te volgen. En de verdere uitleg is nogal summier. Veel bezoekers zullen naar huis gaan zonder echt te snappen waar het over ging.

Thuis achter de pc kunnen ze dan echter altijd nog ‘The Great Flu’ spe- len, een simulatie van hoe een pandemie zich ontwikkelt. Spelers moeten de gevolgen beperken via investeringen in research en virusremmers en, in een later stadium, draconische maatregelen zoals het sluiten van luchthavens en scholen.

Suggestief

Suggestief is het spel zeker. Op een wereldkaart worden met puntjes de griepgevallen aangegeven, waarbij je gaandeweg hele continenten ziet verkleuren. Nu en dan verschijnen krantenknipsels en video-opnamen van Osterhaus die de ziekteverschijnselen beschrijft en moppert dat de wereld had moeten luisteren. De maatregelen leiden ook tot commentaar: moet dat vliegveld wel dicht en kon je die Tamiflu niet eerder hamsteren?

Sommige details rammelen een beetje. Zelfs als je geen cent uitgeeft is er binnen een maand een werkend vaccin. Dat het budget kan opraken terwijl miljoenen mensen liggen te creperen (in Europa!) is speltechnisch logisch, maar toch wat onwaarschijnlijk. En de manier waarop het effect van de maatregelen wordt berekend blijft een raadsel. Maar er wordt vást wel wat duidelijk wanneer je het spel vaak genoeg speelt.

www.nmr.nl

Zie voor het onlinespel www.thegreatflu.com

Bron: C2W8, 18 april 2009