Voor het eerst is de ziekte van Alzheimer nagebootst in een petrischaaltje. Het bevestigt eens te meer dat eiwitophopingen de oorzaak zijn van alle ellende, schrijven onderzoekers van Massachusetts General Hospital op de website van Nature. Ze spreken van een revolutie in het onderzoek naar neurodegeneratieve ziektes.

De meeste onderzoekers gaven die amyloïde-bètaplaques toch al de schuld, maar er zijn er ook die vermoeden dat ze alleen symptomen zijn en dat het eigenlijke neurale afbraakwerk een andere oorzaak heeft. Die twijfels werden gevoed door proeven met genetisch gemodificeerde muizen, die het menselijke alzheimer-ziekteverloop net niet helemaal overtuigend weten na te bootsen.

Het ‘Alzheimer’s-in-a-dish’-model van Rudolph Tanzi, Doo Yeon Kim en collega’s werkt daarom met een kweekje van menselijke neurale stamcellen. Die werden voorzien van twee genetische wijzigingen waarvan bekend is dat ze kunnen leiden tot ‘early onset Alzheimer’ dus op relatief jonge leeftijd.

Maar het bijzondere aan dat kweekje is vooral dat driedimensionaal is: de cellen liggen niet plat op de bodem maar zitten verspreid door een dikke laag gel.

En dat laatste lijkt de reden dat hier lukt wat in dat platte schaaltje niet werkte. Je ziet eerst de amyloïdeplaques zich vormen, en daarna ook de klitten van tau-eiwitten die de neuronen blokkeren en ze doen afsterven. Blokkeer je dat eerste proces dan verloopt het tweede niet meer, maar omgekeerd kun je wel die tau-eiwitten remmen zonder dat dat invloed op de amyloïdeplaques heeft. Logischerwijze is dat amyoïde dus de oorzaak, en tau het gevolg.

bron: Massachusetts General Hospital, Nature