Lipocoat maakt een biochemische coating die medische hulpmiddelen ontdoet van eiwitten, zodat bacteriën kansloos zijn. ‘We hadden zelf überhaupt nooit aan contactlenzen gedacht.’

‘In het begin had ik de naïeve indruk dat als je een goed idee in handen hebt, dat idee dan ook het product is. Het blijkt slechts een heel klein deel van het uiteindelijke product en het commerciële succes te zijn’, vertelt Jasper van Weerd van de BV in oprichting Lipocoat. Het typeert de ontwikkeling die de in 2014 gepromoveerde biomedisch ingenieur de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. Hij heeft echt een knop moeten omzetten: ‘De academische wereld sluit niet aan op de commerciële.’ Tegelijkertijd vormde zijn promotiewerk aan een biochemische coating met antifouling eigenschappen de basis voor Lipocoat.

C2W ontmoet Van Weerd en zijn medeoprichters – tevens zijn vroegere promotoren – Pascal Jonkheijm en Marcel Karperien in het Lipocoat-kantoor, oftewel de werkkamer van Van Weerd in het Carré-gebouw op de campus van de UT. Het enthousiasme straalt van de heren af, die zeggen complementair te zijn: Jonkheijm de chemicus, Karperien de bioloog en Van Weerd de biomedisch technoloog. Halverwege dit jaar moet hun start-up een feit zijn en begin 2018 moet hun eerste product, een coating voor harde contactlenzen, geld gaan verdienen.

 

Drive

 

‘Het is nooit mijn doel geweest om een start-up op te richten’, stelt Karperien. ‘Fundamenteel gezien was ik nieuwsgierig of het ons zou lukken een stabiele coating gebaseerd op Lipocoat-achtige moleculen op een biomateriaal aan te brengen en of we met die coating een tunable oppervlak zouden kunnen creëren om celgedrag te kunnen sturen.’ Tegelijkertijd is bij alle drie de drive voelbaar om hun technologie te vertalen naar een maatschappelijke oplossing voor, in dit geval, biomedische problemen.

De volgende vraag was dan ook: wat is een leuke doelmarkt? ‘Het is toevallig dat we op contactlenzen stuitten’, vertelt Karperien. Van Weerd vult aan: ‘In eerste instantie richtten we ons op implantaten.’ Echter, nadat Van Weerd voor een tweede keer werd benaderd voor de contactlens-toepassing en daaropvolgend in gesprek raakte met een contactlenzen-bedrijf, was het cirkeltje rond.

Karperien lachend: ‘Het bleek dat contactlenzen toch niet zo goed werken als wij dachten.’ Veelgehoorde klachten zijn droge ogen en irritaties die zelfs kunnen leiden tot infecties; klachten die ook een flink medisch kostenplaatje met zich meebrengen. Via NanoNextNL, het consortium dat tevens het promotieonderzoek van Van Weerd bekostigde, kregen de heren de mogelijkheid om een marktonderzoek te doen. Jonkheijm: ‘Er bleek een enorme vraag naar te zijn vanuit de contactlenzenindustrie.’

 

Uniek

De problemen worden veroorzaakt door eiwitten die zich vanuit het traanvocht binden aan de lens. Dit beïnvloedt de bevochtiging van de lens beïnvloedt. Ook kunnen bacteriën aanhechten, met alle gevolgen van dien. De coating van Lipocoat zorgt ervoor dat de eiwitten en bacteriën niet langer kunnen binden. De receptuur is geheim, maar Van Weerd kan wel het volgende vertellen: ‘Het Lipocoat-molecuul – een biomolecuul dat je terugvindt in elke cel van je lichaam – waaruit de coating wordt opgebouwd, bestaat uit twee delen waarvan één water aantrekt. Door zelfassemblage vormen de moleculen een laagje van enkele nanometers dik. De coating zelf heeft geen lading, waardoor interactie met geladen eiwitten of bacteriën vrijwel niet plaatsvindt.’

‘Wat ons uniek maakt,’ vervolgt Van Weerd, ‘is ons geoctrooieerde proces waarmee we in drie stappen deze laagjes stabiel kunnen aanbrengen op een veelvoud van biopolymeren. We starten met een plasmabehandeling van het biomateriaal, waaraan we vervolgens ankermoleculen vastzetten. De Lipocoat-moleculen nestelen zich vervolgens tussen die ankers in.’ De heren hebben nu een basiscoating in handen die ze per applicatie kunnen finetunen. Uiteindelijk willen ze uitkomen op een printer. Van Weerd: ‘Eentje die past binnen de productielijn van onze klanten en die op geautomatiseerde wijze deze drie stappen doorvoert.’

De eerste klanten zijn contactlensfabrikanten. Die wereld is verdeeld in zachte lenzen, geproduceerd op grote schaal en harde lenzen, die tailormade zijn en tegen een veel hogere prijs verkocht worden. In dat laatste segment ziet Lipocoat zijn eerste kans. Van Weerd: ‘In Nederland zijn meerdere gerenommeerde spelers op dit vlak actief en die zijn makkelijker te benaderen dan de grote farmaceuten die voornamelijk inzetten op zachte lenzen. En de prijs van harde lenzen maakt dat wij met een relatief dure oplossing kunnen komen.’

 

Op eigen benen

Van Weerd legde de basis al tijdens zijn promotie. Daarna tijd bezorgden Jonkheijm en Karperien hem een baan als postdoc annex lecturer aan de UT, waar hij in zijn vrije uurtjes de coating verder kon ontwikkelen. Want een goed idee is zoals gezegd nog geen product. Vorige maand sleepte Lipocoat een valorisatiebeurs van NanoNextNL in de wacht van bijna een ton, die Van Weerd in staat stelt om op eigen benen te staan. ‘Met deze subsidie kunnen we de prototypes voor de contactlenstoepassing bekostigen.’ De beurs voorziet Van Weerd ook van een klein salaris, een extra werknemer en lab- en kantoorruimte aan de UT.

Karperien bestempelt dit als hun laatste subsidie. Van Weerd: ‘Gelukkig staan de investeerders en onze uiteindelijke klanten klaar.’ Karperien: ‘De contactlensboeren staan te popelen.’ Van Weerd neemt het stokje weer over: ‘Zodra de prototypes klaar zijn, wordt de BV een feit. Dit hopen we midden 2016 te realiseren.’

Een van de hordes die Lipocoat nog moet nemen voordat het de markt op kan, is de regulatoire permissie. In Europa moet de coating Europese CE-markering voor medische hulpmiddelen veroveren; voor een ex-vivotoepassing zoals contactlenzen geldt daarvoor klasse 2. Karperien: ‘In toekomst hopen we uit te breiden naar toepassingen als katheders, dialyse-apparatuur, stents en implantaten.’ Jonkheijm vult aan: ‘Maar die liggen vooralsnog aan de horizon, want daar komen hardere eisen bij kijken. Met de contactlenzen moeten we eerst onze naam vestigen.’ Van Weerd besluit: ‘Dat neemt niet weg dat we al stappen zetten voor LipoCoats tweede doelmarkt, de katheters.’

Onderwerpen