Zelfassemblage van ‘Janus-dendrimeren’ levert een betere imitatie van een celmembraan op dan ‘gewone’ polymeren of zelfs synthetische fosofolipiden. Zulke ‘dendrimersomen’ zouden wel eens de ideale geneesmiddelverpakking kunnen zijn, zo suggereren Virgil Percec (University of Pennsylvania) en collega’s in Science.

Zoals bekend zijn dendrimeren een soort polymeren, opgebouwd uit moleculen met 3 functionele uiteinden in plaats van de gebruikelijke 2. Hierdoor vormen ze geen lineaire ketens maar een soort eindeloos vertakte boomstructuren.

Een Janusdendrimeer is een verfijnde variant waarbij met 2 verschillende bouwstenen wordt gewerkt. Vanuit een asymmetrische kiem groeit aan de ene kant een apolaire, waterafstotende ‘boom’, en aan de andere kant een polaire, hydrofiele klont. De naam verwijst naar de Romeinse god Janus, die twee gezichten had.

Percec heeft een stuk f 100 verschillende variaties op dit thema gesynthetiseerd, en hij weet te melden dat ze in een waterig milieu vrijwel allemaal de neiging hebben om zichzelf te assembleren tot een groter geheel. Alleen de vorm van die dendrimersomen is telkens anders, zo laten opnamen met cryogene transmissie-elektronenmicroscopie zien. De morfologie varieert van holle bolletjes tot schijfjes, buisjes en linten.

Op de website van Chemical & Engineering News zijn een paar fraaie illustraties te vinden.

De holle vormen zou je dan in de geneeskunde kunnen gebruiken. Voordeel is dat ze chemisch stabieler zijn dan liposomen die je uit lipiden opbouwt, en dunwandiger dan vormen uit lineaire polymeren.

Bovendien kun je dendrimeren vrij nauwkeurig synthetiseren: de moleculen zijn allemaal vrijwel identiek, en dat maakt het weer een stuk voorspelbaarder wat er voor vorm uit komt.

bron: C&EN