Over 10 jaar hoopt Anouk Rijs hoogleraar te zijn. Omdat ze zelf wil bepalen welk onderzoek ze doet, maar ook om rolmodel te zijn.

Ze steekt haar ambitie niet onder stoelen of banken. Over 10 jaar wil universitair docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen Anouk Rijs (40) gewoon graag hoogleraar zijn. ‘Tijdens mijn studie scheikunde aan de VU ontdekte ik dat ik onderzoek ontzettend leuk vind. En hoogleraar zijn is daarin het hoogst haalbare.’

Door de dagelijkse drukte op haar laboratorium maakt Rijs nu regelmatig extra uren om genoeg aandacht te kunnen geven aan haar eigen onderzoek. Want ze geeft ook colleges en heeft de speciale vrije-elektronenlaser FELIX deels onder haar hoede. Verder schrijft ze nieuwe onderzoeksvoorstellen en is ze editor bij het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Physical Chemistry Chemical Physics. Dat betekent artikelen van anderen lezen, beoordelen en doorsturen naar andere wetenschappers voor hun oordeel.

 

Klussen

‘Mijn werk is echt een mix van taken. Het onderzoek vind ik het allerleukst. Samen met studenten en promovendi plannen maken, ideeën uitwerken en uitvoeren, en vervolgens over de resultaten discussiëren. Het is mooi om een idee te zien groeien.’

Onderzoekers uit de hele wereld komen naar FELIX om er experimenten te doen, aldus Rijs. ‘Zo ben ik betrokken bij het meest innovatieve onderzoek op het gebied van verre-infraroodspectroscopie en ontmoet ik veel mensen.’ Minder leuke momenten zijn mankementen aan de apparatuur. Dan moet er eerst worden ‘geklust’ om verder te kunnen.

 

‘Mijn werk is echt een mix van taken’

Rijs wil met haar experimenten meer inzicht krijgen in het samenklonteren van eiwitten. Dat gebeurt bij belangrijke hersenziektes zoals Parkinson en Alzheimer. Ze bestudeert de grote eiwitmoleculen met FELIX. Voor dat idee ontving ze in 2006 een Veni-beurs. ‘Verschillende mensen raadden het me toen af: de techniek zou niet geschikt zijn voor dit doel. Dat was best lastig. Maar ik geloofde er echt in en heb doorgezet. Daar ben ik nu blij mee, en ook wel trots op.’

Haar eigen koers leverde Rijs uiteindelijk de FOM Minervaprijs 2015 op, de prijs voor de schrijfster van de beste natuurkundige publicatie. En dat hielp weer om een gasthoogleraarschap in Hamburg te krijgen. Rijs is net weer terug na vijf maanden werk bij het Center for Free-Electron Laser Science in Hamburg. ‘Het was een soort sabbatical. Ik kon al mijn tijd aan onderzoek besteden, nieuwe ideeën opdoen en nieuwe contacten leggen.’

Zo’n nieuw idee is om verre-infraroodspectrometrie ook in te zetten om Parkin­son vroegtijdig op te sporen. ‘We kijken naar de samenstelling van talg op de huid. Die verandert nog voor iemand symptomen krijgt. We onderzoeken of en op welke manier we dat kunnen inzetten voor een vroege diagnose.’

 

Mentor

Spannend onderzoek doen is Rijs’ belangrijkste reden om hoogleraar te willen worden. Maar er is er nog een. ‘Er zijn jammer genoeg nog steeds erg weinig vrouwen in de wetenschap. Ik vind het belangrijk om daar verandering in te brengen. Dat doe ik door zelf wetenschapper te zijn en ik ben mentor van een aantal vrouwelijke postdocs. Rolmodellen zijn belangrijk, denk ik.’