Junk-DNA verergert de permanente schade na een beroerte. In elk geval bij ratten, schrijven Amerikaanse onderzoekers binnenkort in het Journal of Neuroscience.

Het zou in elk geval verklaren waardoor een groot deel van die hersenschade pas lijkt te ontstaan in de uren nadat de zuurstoftoevoer naar de hersenen weer is hersteld.

Onder ‘junk-DNA’ verstaat men de 98% van het genoom dat geen echte genen bevat. De term is verouderd: de laatste jaren blijken steeds meer gedeeltes wel degelijk een of andere functie te hebben.

In dit geval hebben Raghu Vemuganti en collega’s van de University of Wisconsin-Madison DNA-fragmenten op de korrel die wel degelijk worden afgelezen. Ze coderen voor ‘long noncoding RNA’-fragmenten, afgekort lncRNA, waarvan tienduizenden varianten lijken te bestaan. Zulk lncRNA kan zich aan ander RNA of aan DNA binden, maar ook aan eiwitten (puur op grond van de 3D-vorm) en zelfs aan alles tegelijk.

Een paar jaar geleden ontdekten de Amerikanen al dat de expressie van minstens 200 van die lncRNA’s behoorlijk omhoog of omlaag gaat na een beroerte. En nu melden ze dat bij ratten een fragment genaamd FosDT de belangrijkste boosdoener lijkt te zijn.

Na een kunstmatig opgewekte beroerte (kwestie van een slagader dichtknijpen) loopt de concentratie in de hersenen met een factor tien op. En als je FosDT blokkeert door complementair RNA in te spuiten dat zich er aan hecht, herstellen de motorische functies van de ratten veel sneller dan wanneer je het niet inspuit. Hersenscans bevestigen dat het percentage van het hersenvolume dat permanent beschadigd blijft, ruwweg eenderde lager is.

Het lijkt te komen doordat FosDT een mechanisme stimuleert dat leidt tot afsterven van cellen, en andere routes hindert die de overlevingskans juist bevorderen. Wat dat evolutionair voor zin heeft is dan weer een interessante vraag.

In de tussentijd gaat Vemuganti proeven doen met ratten die de DNA-code voor FosDT missen: je zou verwachten dat die beter bestand blijken tegen beroertes.

bron: University of Wisconsin-Madison