Redactioneel C2W3, 21 februari 2009
Over probiotica doen fantastische verhalen de ronde. Dat ze de weerstand van gezonde mensen helpen tegen griep en verkoudheid. De bewijzen daarvoor zijn uiterst schaars. Probiotica verkorten de duur van sommige vormen van diarree. Dat is een op metastudies gebaseerde bewering die enig hout snijdt. De rest is zachte kennis of marketinghypotheses, zoals de theorie van de balans tussen goede en slechte bacteriën. De boodschappen van de Yakults en Danones van deze wereld zijn inmiddels onderdeel van het voedingsonderbuikgevoel. Dat is dat vreemde amalgaam van kennis en goedgelovigheid, waarin biologisch altijd gezond is en E-nummers juist niet.
Het valt daarom te prijzen dat Nederlandse onderzoekers nu met gedegen onderzoek komen over de moleculaire interactie tussen lactobacillen en de menselijke darm. In de PNAS-paper staat voor probioticaonderzoek een uiterst zeldzame terminologie: het is namelijk dubbelblind, placebo gecontroleerd. Over de hardheid van de resultaten hoeven we ons dus geen zorgen te maken. Over de interpretatie ervan des te meer. ‘Bacteriedrankje helpt weerstand’, kopte bijvoorbeeld de Volkskrant daags na publicatie op de voorpagina.
In de PNAS-paper is niets te vinden dat die conclusie kan staven. Wat de onderzoekers zien is de interactie tussen het immuunsysteem en celwandcomponenten van Lactobacillus plantarum. Het reactiepatroon wijst op het ontstaan van immuuntolerantie. Allemaal niets nieuws. Het is al jaren bekend dat dit mechanisme van invloed is op de gewapende vrede tussen mens en onmisbare darmbacteriën. Als het immuunsysteem ongeremd zijn gang zou gaan, hield geen bacil het vol in ons donkere binnenste.
Het onderzoek toont dus op zeer geavanceerde wijze een reactie op moleculair niveau. Dat heeft inderdaad iets met weerstand te maken, maar zegt niets over de weerstand tegen ziektes. Want duurt daardoor je verkoudheid korter of neemt het risico op griep af? We weten het nog steeds niet. De weg van een moleculaire observatie in acht mensen naar het aantonen van significante gezondheidswinst in een grote groep, is heel lang en heel ingewikkeld. Maar ongetwijfeld zal dit allemaal niets afdoen aan het toekennen van magische eigenschappen aan gefermenteerde melk.
Nog geen opmerkingen