Veilig alternatief voor oncogeen DNA

Amerikaanse onderzoekers hebben voor het eerst microRNA gebruikt om volwassen muizencellen te herprogrammeren tot pluripotente embryonale stamcellen. Het is nog een prille poging maar uiteindelijk zou het een zeer veilige stamcelproductiemethode kunnen opleveren, zo meldt de groep van Robert Blelloch (University of California, San Francisco) op de website van Nature Biotechnology.

Het herprogrammeren is op zich niets nieuws. Een paar jaar geleden werd al ontdekt dat dat een kwestie is van het introduceren van een aantal extra genen, die coderen voor bepaalde transcriptiefactoren. Hierdoor ‘vergeet’ de cel als het ware zijn specialisatie en staat hij, net als een echte stamcel, weer open voor een geheel nieuwe toekomst.

Het probleem is alleen dat enkele van de genen in kwestie oncogenen blijken te zijn, die de groei van tumoren bevorderen.

Blellochs promovendus Robert Judson heeft nu één oncogen (cMyc) weggelaten uit een setje van vier, waarvan bekend is dat het muizencellen herprogrammeert. De overige drie (Oct4, Klf4 en Sox2) introduceerde hij op de gebruikelijke manier, met een virus als drager.

Met z’n drieën zonder cMyc doen die genen niets. Maar toen Judson er ook nog een aantal microRNA-fragmenten aan toevoegde, verpakt in lipiden om ze door het celmembraan te krijgen, bleken wél pluripotente cellen te ontstaan. Hoe dat precies kan is nog een raadsel, maar het werkt wél.

Het voordeel van microRNA is volgens Blelloch dat het niet permanent in het genoom wordt opgenomen. Het verricht een taak (meestal het blokkeren van de vorming van een bepaald eiwit) en wordt daarna meteen afgebroken. In principe zou microRNA dus veel veiliger moeten zijn dan DNA, dat wél permanent blijft zitten.

Geprobeerd wordt nu om het werkingsmechanisme te achterhalen en - als het even kan - microRNA te vinden dat ook de andere drie betrokken genen vervangt.

bron: UCSF