Het Epstein-Barrvirus beschikt over een meesterlijke strategie om zichzelf te verstoppen achter zelfgemaakte micro-RNA’s. Dat is de reden dat het jarenlang latent in het menselijk lichaam aanwezig kan blijven om ineens weer op te duiken, zo schrijven Amerikaanse, Japanse, Duitse en Griekse onderzoekers in het Journal of Biological Chemistry.
Epstein-Barr is vooral bekend als veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer. Heel nu en dan veroorzaakt het bepaalde vormen van kanker, zoals het Hodgkinlymfoom. Maar opvallend is vooral dat misschien wel 95 procent van de bevolking er voortdurend mee geïnfecteerd is zonder dat het immuunsysteem ingrijpt.
Het wordt nu langzaam duidelijk hoe dat kan. Het virus blijkt micro-RNA’s te produceren die zowel de eigen genen als die van de gastheer kunnen blokkeren. Het gaat dan met name om een microRNA genaamd BART6. Dit zet twee genen stil: het Dicer-gen van de gastheer, dat codeert voor een eiwit dat nodig is om microRNA’s te maken, en het EBNA2-gen van het virus zelf, dat mede verantwoordelijk is voor de kankerverwekkende eigenschappen.
Dit proces regelt zichzelf. Het virus gebruikt namelijk DICER-eiwit van de gastheer voor het maken van zijn eigen micro-RNA’s, waaronder dus BART6. Loopt de concentratie van DICER te ver op, stijgt ook de concentratie van BART6, met als gevolg dat de DICER-productie op de rem gaat. De gemiddelde concentraties zijn hoog genoeg om het virus actief te houden maar te laag om het immuunsysteem te alarmeren.
Hier loopt nog een ander proces tussendoor, waarbij microRNA’s onschadelijk worden gemaakt door de adenosinebasen om te zetten in inosine. Kennelijk is dát mechanisme bij de mens geëvolueerd om het virus nog een beetje strakker in toom te kunnen houden.
Kennelijk kan het virus deze cycli op de een of andere manier doorbreken en actief worden, zodra het merkt dat het immuunsysteem zwakker is dan andes. Hoe dat verband precies in elkaar zit, wordt uit het verhaal niet echt duidelijk.
De onderzoekers denken echter wél dat het de moeite waard kan zijn om het evenwicht te verstoren bij mensen met een immuunsysteem dat wél correct werkt, dzodat dat immuunsysteem het virus alsnog opmerkt en onschadelijk maakt.
Nog geen opmerkingen