De meest geciteerde publicaties staan steeds vaker in bladen die niet tot de top in hun vakgebied behoren. Waarschijnlijk omdat het dankzij digitale zoeksystemen niet meer zo uitmaakt waar je publiceert, concluderen onderzoekers van Google Scholar in een publicatie met de pakkende titel ‘Rise of the Rest’ die door de nieuwsredactie van Science werd aangetroffen op de website arXiv.org.

In de chemie en materiaalwetenschappen valt het nog mee. Daar verwees in 2013 41 procent van de citaties naar een publicatie die niet was verschenen in de tien meest geciteerde bladen binnen het vakgebied (de ‘elite’, in de woorden van de auteurs). Een stijging van 46 procent ten opzichte van 1995.

Maar in de life sciences en aardwetenschappen is dat respectievelijk 43 en 95 procent, in de medische wetenschappen 51 en 83 procent, en in de computerwetenschap 50 en 133 procent.

Van de 1000 meest geciteerde chemische artikelen stonden er 108 niet in een topblad, 80 procent meer dan in 1995. In de life sciences 177 (18 procent meer), in de medische wetenschappen 192 (98 procent meer) en in de wis- en natuurkunde zelfs 289, wat 204 procent meer is dan in 1995.

Met een speciaal ontwikkeld algoritme wisten Anurag Acharya en collega’s die informatie uit Google Scholars eigen database van wetenschappelijke literatuur te vissen. Zoals bekend wordt die database voortdurend bijgevuld met alle wetenschappelijk ogende gegevens die de robots van de Google-zoekmachine tegenkomen tijdens hun Internet-strooptochten. Hoe compleet de collectie is weet niemand, maar vermoed wordt dat hij onderdehand vrijwel alles bevat dat ooit online is gezet.

De Science-nieuwsredactie kan alleen maar concluderen dat de positie van haar eigen blad onderhevig is aan erosie. Te meer daar een eerder onderzoek op basis van de (veel minder uitgebreide) Web of Science-database hetzelfde beeld liet zien.

De reden zou moeten zijn dat onderzoekers hun informatie vroeger alleen maar uit papieren bladen konden halen. Ze konden zo maar een beperkt aantal titels bijhouden en kozen dan vrijwel automatisch voor de top. Tegenwoordig zoeken ze online op trefwoord en kunnen zo letterlijk álles terugvinden, waarbij de titel in wezen enkel nog een ruwe kwaliteitsindicatie is.

Op de verschillen tussen vakgebieden gaat het onderzoek helaas niet in. In Science wordt gesuggereerd dat het plaatje bij wis- en natuurkunde is vertekend door arXiv.org zelf, een online repository waar het hele vakgebied artikelen ter inzage neerzet vóórdat ze officieel worden gepubliceerd. Het belang van die publicatie is daardoor sterk afgenomen.

En in de scheikunde hadden we uiteraard vóór 1995 al de mogelijkheid om op trefwoord te zoeken in de (toen nog papieren) Chemical Abstracts. Misschien dat voor chemici het vasthouden aan topbladen al heel lang geen bewuste keuze meer is, maar eerder een gewoonte?

bron: Science