Minstens één vorm van tienwaardig platina is metastabiel en kan bij kamertemperatuur maandenlang bestaan. In elk geval in theorie, blijkt uit een hot paper in Angewandte Chemie.

Pt10+ is daarmee het eerste tienwaardige metaalion waarvan het bestaan ooit is voorspeld. Vroeger werd algemeen aangenomen dat het bij 8+ wel zo’n beetje ophield. Maar twee jaar geleden lukte het Chinese en Duitse onderzoekers om experimenteel het bestaan aan te tonen van Ir9+, verpakt in IrO4+-ionen, en sindsdien was dat het record.

Aan de universiteit van Minnesota hebben Haoyu Yu en Donald Truhlar nu zes mogelijke verbindingen met Pd10+ of Pt10+ doorgerekend met dichtheidsfunctionaaltheorie. Bij 298 K bleken ze alle zes instabiel: er is altijd wel één ontledingsreactie die energiewinst oplevert.

Maar bij één van de zes, PtO42+, gaat dat op voor slechts één van de vijf logische manieren om zuurstof af te splitsen. En om die reactie te starten, waarbij je PtO2+ en O2+ overhoudt, moet je volgens de berekeningen een dusdanige energiebarriere overwinnen dat het ion een gemiddelde levensduur van 313 dagen heeft.

Het wachten is nu op de experimentele bevestiging. IrO4+ werd indertijd gemaakt door iridium te beschieten met een krachtige gepulste laser; de gevormde kationen weerden gesorteerd met een massaspectrometer waarna met IR-fotodissociatiespectrometrie hun identiteit werd vastgesteld. Of hetzelfde met platina ook lukt is afwachten, maar allicht dat iemand het nu gaat proberen.

bron: Angewandte, ChemistryWorld