Voor het eerst is een genetische afwijking gevonden die op haar eentje een ernstige vorm van multiple sclerose veroorzaakt. Misschien komen we nu te weten welke cascade van reacties achter die ziekte zit, schrijven Canadese onderzoekers in het tijdschrift Neuron.

Het is tevens het eerste bewijs dat multiple sclerose in hoge mate erfelijk kan zijn. Er is een hoop gepubliceerd over genetische variaties die de kans op de ziekte verhogen, maar hooguit een klein beetje en alleen in combinatie met elkaar en met externe factoren.

In Canada zijn nu twee families gevonden waarin een ernstige, progressieve vorm van MS verdacht vaak voorkomt. Alle patiënten blijken dezelfde puntmutatie te hebben in het gen NR1H3. Dat codeert voor het hier afgebeelde receptoreiwit genaamd LXRA dat onder meer genen aan- en uitzet die betrokken zijn bij de aanmaak van myeline, de isolerende laag rond uitlopers van zenuwcellen. Gemuteerd LXRA werkt niet. En zoals bekend is MS vooral het gevolg van een probleem met myeline.

Van de leden van de twee families die drager waren van deze mutatie, bleek tweederde MS te hebben. Dat doet vermoeden dat het ziekteproces zelfs bij hen niet automatisch tot stand komt, maar dat het maar een heel klein zetje van externe factoren nodig heeft.

Het is zeker niet de enige oorzaak van MS. De Canadezen beschikken over een bloedbank met monsters van 4.400 MS-patiënten en 8.600 bloedverwanten, en genetische screening van die monsters doet vermoeden dat slechts één op de duizend patiënten deze mutatie heeft. De ernstige, progressieve variant van MS komt vele malen vaker voor, bij ongeveer 15% van alle patiënten. Gehoopt wordt nu dat een deel van het onderliggende mechanisme wél bij allemaal hetzelfde is en dat je vanuit het wegvallen van LRXA dat gemeenschappelijke deel op het spoor kunt komen.

In het kader daarvan hebben de Canadezen gemodificeerde muizen besteld met deze mutatie, in de hoop dat die er ook MS door krijgen. Tot nu toe kun je dezie ziekte bij muizen alleen opwekken door aan hun myeline te knoeien op een manier die niets met het menselijke ziekteverloop van doen heeft.

In de tussentijd kun je overwegen om mensen met MS in de familie te screenen op deze mutatie. Of je de ziekte kunt uitstellen is niet helemaal duidelijk maar er zijn berichten dat vitamine D helpt, en veel kwaad kan dat niet…

bron: University of British Columbia