Met nano-ijzeroxidedeeltjes kun je kwik terugwinnen uit spaarlampen zonder dat je het er uit hoeft te destilleren. Spaart een hoop energie, beloven Canadese onderzoekers in ACS Sustainable Chemistry.

Wanneer zo’n lamp eenmaal is gebroken, verdampt verreweg het meeste kwik vanzelf. In eerste instantie waren Parisa Ariya en collega’s van McGill University in Montréal benieuwd in hoeverre het vervolgens wordt geadsorbeerd door fijnstof in de atmosfeer, waar ook vrij veel ijzeroxides tussen zitten. Eerder onderzoek wees namelijk uit dat ándere gassen met name aan magnetiet (Fe3O4) en maghemiet (gamma-Fe2O3) blijven klitten.

Met name magnetiet blijkt inderdaad een effectieve kwikvanger. Eén gram Fe3O4-deeltjes kan 60 microgram kwikdamp voor 90 % adsorberen, en dat is een kwestie van minuten. En omdat magnetiet bovendien magnetisch is en daardoor zelf heel gemakkelijk op te vangen, was een kwikterugwinningssysteem de logische volgende gedachtensprong.

Voor dat laatste moet je een manier hebben om het kwik weer van de magnetietdeeltjes af te krijgen. Dat kun je bereiken in een elektrochemische cel. Aan de anode oxideer je het kwik, waarna de ionen door je elektrolyt migreren naar een kathode die ze hun elektronen weer teruggeeft. Er ontstaat daar dus vloeibaar kwik dat nergens meer aan geadsorbeerd zit, en dat je gewoon kunt aftappen. Bij de anode blijven de kale magnetietdeeltjes over, die je minstens een keer of drie kunt hergebruiken.

Het mooie is dat dit proces maar heel weinig vermogen vraagt: de proefopzet in het lab had genoeg aan een bescheiden zonnepaneeltje, maar won 85 % van het kwik in de lampen terug.

Nadeel is wel dat je het kwik, dat opgesloten zit in het witte poeder in de lampen, zo vermoedelijk wel kunt vergeten.

bron: C&EN